Thị trường chứng khoán Việt Nam đã có 29/35 ngân hàng lên sàn, 2/16 công ty tài chính góp mặt và sắp tới có thêm tân binh đầu tiên lĩnh vực tài chính thay thế – F88 – gia nhập. F88 được kỳ vọng sẽ mang đến “làn gió mới” trong thị trường cho vay tiêu dùng vốn đã rất “màu mỡ”.
Tài chính thay thế đã tồn tại ở thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam nhưng ít được nhắc tới và có nhiều sự nhầm lẫn giữa các mô hình kinh doanh. Lĩnh vực này đang tạo sự quan tâm hơn từ giới đầu tư khi F88 – công ty duy nhất trong ngành, có giấy phép kinh doanh Dịch vụ cầm đồ – đang vào pha nước rút để chính thức chào sàn Upcom trong quý 3.
Sự chú ý không phải không có cơ sở, bởi nếu xét về quy mô trong ngành thì F88 top đầu về dư nợ, đặc biệt nổi trội với quy mô chuỗi cửa hàng lên đến con số gần 900 – tương đương với nhiều ngân hàng cỡ trung. Nhờ sớm tập trung vào công nghệ, số hóa các nghiệp vụ lõi nhằm cải tiến quy trình, nâng cao dịch vụ, F88 phục vụ hàng triệu lượt khách hàng. Quá trình chuyển đổi số tại F88 liên tục được thúc đẩy, mới nhất là phát triển ứng dụng My F88 – cũng là đơn vị đầu tiên trong mảng dịch vụ cầm đồ phát triển Mobile App.
Dẫu vậy, F88 vẫn thường xuyên bị nhầm lẫn, nhiều nhất là nhầm với các công ty tài chính tiêu dùng.
Theo số liệu từ FiinGroup, tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng tiêu dùng đạt khoảng 3.2 triệu tỷ đồng, chiếm 21,4% dư nợ tín dụng nền kinh tế. Trong đó, dư nợ cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính tiêu dùng khoảng 170 ngàn tỷ đồng (tương đương khoảng 5,1% dư nợ cho vay tiêu dùng của hệ thống). Còn dư nợ của hoạt động cầm đồ (thuộc thị trường tài chính thay thế), theo báo cáo mới nhất của FiinGroup, ước đạt 200 ngàn tỷ đồng tính đến cuối năm 2024.
Thị phần và chiến lược định vị thị trường của các chuỗi cầm đồ thế hệ mới. (Nguồn: FiinGroup)
Như vậy có thể thấy quy mô của hoạt động cầm đồ là rộng lớn, thậm chí là nhỉnh hơn so với mảng công ty tài chính tiêu dùng. Và dù “hao hao” về quy mô, nhưng đặc thù sản phẩm và đối tượng hướng đến của hai nhóm này lại hoàn toàn khác biệt. Cụ thể, công ty tài chính tiêu dùng phần lớn hướng đến cho vay tín chấp, có yêu cầu chứng minh thu nhập và phải có lịch sử tín dụng “sạch”. Còn cho vay cầm đồ là loại hình có tài sản đảm bảo, không bị yêu cầu chứng minh thu nhập và trọng điểm là không ràng buộc về chấm điểm CIC liên quan đến nợ xấu.
Theo FiinGroup, thị trường cầm đồ với sự góp mặt của các cửa hàng truyền thống chiếm số lượng áp đảo gần 24.000 tiệm và mô hình cầm đồ hiện đại hơn 1.200 cửa hàng trên cả nước (tính đến cuối năm 2024). Trong đó, mô hình cầm đồ hiện đại đang ngày càng phổ biến với những thương hiệu lớn dạng chuỗi cửa hàng, việc vận hành gắn liền với sự phát triển của công nghệ đang dần thay đổi cuộc chơi trên thị trường cầm đồ. Các gương mặt nổi trội mảng này có thể kể đến như F88, Srisawad, Người Bạn Vàng, Dong Shop Sun, Happy Money, T99, Việt Money… Sản phẩm đặc trưng của chuỗi cầm đồ thế hệ mới chủ yếu tập trung vào cho vay bằng đăng ký xe (ô tô và xe máy).
FiinGroup đánh giá trong giai đoạn 2019-2023, F88 nổi lên như một chuỗi cầm đồ thế hệ mới dẫn đầu thị trường nhờ chiến lược mở rộng quy mô và tăng trưởng doanh thu ấn tượng. Tốc độ tăng trưởng doanh thu kép (CAGR) của F88 đạt 81%, và đã nhanh chóng củng cố vị thế vượt trội so với các đối thủ nhờ quy mô doanh thu và tốc độ mở rộng nhanh chóng. Tính đến cuối năm 2024, dư nợ cho vay của F88 đạt khoảng 4.600 tỷ đồng, bỏ xa đơn vị thứ hai là Srisawad ước tính hơn 600 tỷ đồng, trong khi vài chuỗi khác trong khoảng 200-500 tỷ đồng hoặc thấp hơn nhiều. Đặc biệt là quy mô chuỗi cửa hàng, F88 cũng dẫn đầu với 868 phòng giao dịch, đồng thời bỏ xa các chuỗi khác như Người Bạn Vàng 143 cửa hàng hay Srisawad 97 cửa hàng (riêng với F88 hiện nay số lượng phòng giao dịch đã tăng lên con số 888)…
Về sản phẩm dịch vụ, ngoài hoạt động lõi là cho vay cầm cố giấy tờ xe, F88 còn mở rộng các dịch vụ như bảo hiểm, thu chi hộ và một số tiện ích khác, đặc biệt việc trở thành ngân hàng đại lý cũng đánh dấu bước đi mới của doanh nghiệp khi hợp tác với Ngân hàng MB.
Mặc dù các tổ chức tín dụng truyền thống đã đưa ra nhiều giải pháp để mở rộng tiếp cận khách hàng, tuy nhiên suy cho cùng với nhiều ràng buộc liên quan đến mô hình hoạt động thì vẫn còn rất nhiều khoảng trống mà nhóm này không thể “vươn tay” đến. Đó là phân khúc người có thu nhập thấp, lao động phổ thông hoặc thậm chí có thể là những người dân có thu nhập cao và ổn định nhưng lại từng lỡ “dính” vào nợ xấu. Đây chính là thị trường đầy tiềm năng dành cho tài chính thay thế.
VNSC by Finhay 
20-07-2025 12:35:16 
