Margin không xấu, nhưng nó chỉ dành cho người hiểu rõ rủi ro và biết kiểm soát.
Khi thị trường liên tục lập đỉnh, không ít nhà đầu tư mới háo hức tìm cách “tăng tốc” bằng mọi giá. Và một trong những công cụ khiến nhiều nhà đầu tư mới cho rằng “đây là lối tắt đến giàu sang” chính là margin – hay còn gọi là giao dịch ký quỹ. Tuy nhiên, thứ “đòn bẩy tài chính” này có thể giúp bạn nhân đôi lợi nhuận, nhưng cũng dễ khiến tài khoản bay hơi chỉ sau vài phiên đỏ lửa.
Margin là gì và vì sao hấp dẫn đến vậy?
Nói một cách đơn giản, margin là khoản vay của công ty chứng khoán dành cho nhà đầu tư để mua thêm cổ phiếu khi tài khoản không đủ tiền. Giống như việc bạn có 100 triệu, nhưng công ty chứng khoán cho phép bạn “ứng” thêm 100 triệu nữa để giao dịch.
Khi đó, bạn đang dùng tỷ lệ đòn bẩy 1:1 (vốn tự có : vốn vay). Một số công ty thậm chí cho phép tỷ lệ 1:2 hoặc 1:3, tức bỏ ra 1 phần vốn, vay thêm 2–3 phần.
Với margin, lợi nhuận sẽ được nhân lên nếu cổ phiếu tăng giá, vì bạn đang nắm giữ số lượng lớn hơn vốn gốc. Ví dụ, nếu bạn mua MSN ở giá 80.000 đồng bằng 200 triệu (100 triệu vốn thật + 100 triệu vay), chỉ cần giá cổ phiếu tăng 10% lên 88.000 đồng, bạn đã lãi khoảng 20 triệu đồng, tức 20% trên vốn thật, gấp đôi so với người không dùng margin.
Chính vì vậy, margin là “giấc mơ tốc độ” của nhiều nhà đầu tư– nơi chỉ cần vài cú click là có thể “nhân đôi” quy mô đầu tư mà không cần thêm tiền mặt.
Khi đòn bẩy trở thành con dao hai lưỡi
Nhưng đời không như mơ. Margin giúp lợi nhuận tăng nhanh thì cũng khiến rủi ro khuếch đại theo cách tương tự – và đôi khi còn nhanh hơn cả bạn kịp phản ứng.
Nếu cổ phiếu tăng 10% giúp bạn lãi 20%, thì khi cổ phiếu giảm 10%, bạn không chỉ mất 10% mà là mất 20% trên vốn tự có. Và nếu thị trường giảm sâu hơn nữa, công ty chứng khoán sẽ ép bạn bán cổ phiếu để thu hồi nợ – gọi là “call margin” hoặc “force sell”.
Nhiều NĐT từng trải qua cảm giác “bốc hơi” toàn bộ tài khoản chỉ sau một phiên giảm mạnh, bởi margin không chờ bạn bình tĩnh. Khi tài sản giảm về ngưỡng cảnh báo, hệ thống sẽ tự động bán cổ phiếu ra thị trường, đẩy giá giảm thêm, tạo hiệu ứng dây chuyền. Trong các giai đoạn thị trường biến động, margin chính là “cơn sóng ngầm” khiến chỉ số rơi nhanh hơn.
Vì vậy, margin không xấu, nhưng nó chỉ dành cho người hiểu rõ rủi ro và biết kiểm soát. Giống như lái xe thể thao – tốc độ càng cao, kỹ năng càng phải tốt.
NĐT mới nên dùng margin thế nào cho hợp lý?
1. Chỉ sử dụng margin khi có kinh nghiệm và kế hoạch cụ thể
Không nên vay margin chỉ vì “mọi người đều làm vậy”. Bạn cần xác định rõ mục tiêu lợi nhuận, thời gian nắm giữ, điểm dừng lỗ, và tỷ lệ margin phù hợp (ví dụ không quá 30–40% tổng giá trị danh mục).
2. Chọn cổ phiếu có thanh khoản và nền tảng cơ bản tốt
Các mã vốn hoá lớn, thanh khoản cao như nhóm ngân hàng, chứng khoán, tiêu dùng… thường ít biến động sốc hơn nhóm đầu cơ. Dùng margin với cổ phiếu rủi ro cao chẳng khác nào đổ xăng vào lửa.
3. Theo dõi sát tỷ lệ cảnh báo (maintenance ratio)
Mỗi công ty chứng khoán có mức cảnh báo khác nhau (thường từ 30–40%). Khi cổ phiếu giảm, tỷ lệ này tụt xuống, và nếu bạn không bổ sung thêm tiền, cổ phiếu sẽ bị bán giải chấp. F0 nên kiểm tra tài khoản hàng ngày và chủ động xử lý trước khi bị “call margin”.
4. Không bao giờ “full margin”
Khi dùng hết hạn mức vay, bạn không còn “vùng đệm” để chống biến động. Thị trường chỉ cần điều chỉnh nhẹ cũng đủ khiến tài khoản sụp đổ. Các nhà đầu tư chuyên nghiệp thường chỉ dùng tối đa 50% sức margin và luôn giữ sẵn tiền mặt để xoay vòng.
5. Coi margin là công cụ hỗ trợ, không phải chiến lược đầu tư
Margin có thể giúp tăng lợi nhuận khi bạn nắm đúng xu hướng, nhưng không thể biến cổ phiếu xấu thành cổ phiếu tốt. Hãy đầu tư bằng kiến thức và kỷ luật, không phải bằng nợ.
Đòn bẩy chỉ mạnh khi người cầm biết điểm dừng
Margin giúp bạn khuếch đại lợi nhuận, nhưng cũng có thể khiến tài khoản sụp đổ nhanh hơn cả tốc độ tăng. Đó là lý do các chuyên gia luôn khuyến nghị: chỉ dùng margin khi bạn thực sự hiểu và kiểm soát được rủi ro.
Thị trường tăng nóng là cơ hội, nhưng cũng là bài kiểm tra bản lĩnh. Với nhà đầu tư mới, việc đầu tiên không phải là “vay bao nhiêu để mua nhiều hơn”, mà là hiểu rõ mình đang nắm gì và sẵn sàng mất bao nhiêu. Margin có thể là đòn bẩy giúp bạn tiến nhanh, hoặc con dao hai lưỡi khiến bạn ngã đau — lựa chọn nằm ở chính tay bạn.
VNSC by Finhay 
19-10-2025 12:25:06 
