Trước khi “xuống tiền”, một nhà đầu tư trưởng thành luôn biết kiểm tra lại lý do, kỳ vọng và rủi ro của chính mình.
Thị trường chứng khoán hồi phục trở lại sau phiên giảm kỷ lục, bảng điện xanh rực, room chat sôi nổi và rất nhiều lời khuyến nghị kiểu “múc đi, còn kịp”.
Nhưng thực tế cho thấy, không ít khoản thua lỗ bắt đầu từ những cú bấm lệnh trong vài giây, khi nhà đầu tư chưa kịp trả lời câu hỏi quan trọng nhất: “Tại sao mình lại mua cổ phiếu này?”.
Đầu tư không phải trò may rủi. Trước khi “xuống tiền”, một nhà đầu tư trưởng thành luôn biết kiểm tra lại lý do, kỳ vọng và rủi ro của chính mình. Và dưới đây là 10 câu hỏi quan trọng nhất mà bất kỳ ai cũng nên tự trả lời trước khi bấm nút “Buy”.
1. Mình có hiểu doanh nghiệp này làm gì không?
Nếu bạn không thể diễn giải trong 1–2 câu về cách doanh nghiệp kiếm tiền, đối thủ là ai, ngành triển vọng thế nào, thì bạn chưa sẵn sàng để mua. Đừng đầu tư vào thứ mình không hiểu.
2. Doanh nghiệp đang tăng trưởng hay đi lùi?
Doanh thu, lợi nhuận, biên lợi nhuận, tốc độ tăng trưởng ba năm gần nhất… đều phải trả lời được bằng dữ liệu chứ không phải cảm xúc. Nếu con số không đẹp, câu chuyện sẽ không đẹp.
3. Định giá đã hợp lý chưa?
P/E, P/B, PEG hay so sánh với trung vị ngành – mục tiêu là hiểu: “Mình đang mua rẻ, mua hợp lý hay mua… đắt?” Một cổ phiếu tốt không hẳn là cổ phiếu đáng mua ở mọi mức giá.
4. Dòng tiền đang vào hay đang rút ra?
Dù doanh nghiệp tốt đến đâu, nếu dòng tiền lớn không ủng hộ, cổ phiếu vẫn có thể đi ngang hoặc giảm. Thanh khoản và hành vi dòng tiền thị trường luôn phải đọc song song với yếu tố cơ bản.
5. Mình đang mua vì lý do gì – kỳ vọng gì?
“Tăng vì sắp ra tin”, “tăng vì ngành hưởng lợi”, “tăng vì kết quả kinh doanh”, hay “tăng vì chart đẹp”? Lý do phải rõ ràng và đo lường được. Mơ hồ vào lệnh thì chắc chắn mơ hồ khi xử lý rủi ro.
6. Thời điểm thị trường có ủng hộ không?
Một cổ phiếu mạnh trong một thị trường yếu vẫn có thể… rơi như thường. Đừng chỉ nhìn cổ phiếu, hãy nhìn trend thị trường, nhóm ngành, và tâm lý chung.
7. Mình sẽ cắt lỗ ở đâu nếu sai?
Nếu chưa thể nói rõ “Sai thì mình cắt ở mức nào?”, nghĩa là chưa đủ điều kiện để bấm lệnh. Quy tắc 7–8% hay mức cắt lỗ phù hợp phải được xác định trước, không phải sau.
8. Vị thế mua có hợp lý không?
Bạn đang mua dò đáy, mua theo xu hướng hay mua theo nhịp break? Một điểm mua đẹp giúp giảm rủi ro và tăng xác suất thắng, thay vì “mua đại rồi tính sau”.
9. Mình có đang FOMO không?
Nếu lý do bạn mua là: “thấy người khác lãi”, “sợ lỡ tàu” hay “ôm lâu không chịu được nữa”, thì đó không phải đầu tư – đó là phản xạ cảm xúc. Và cảm xúc là kẻ thù số một trên thị trường.
10. Tỷ trọng bao nhiêu là hợp lý?
Một mã cổ phiếu không nên chiếm quá lớn trong danh mục, đặc biệt với nhà đầu tư mới. Phân bổ sai, dù chọn đúng cổ phiếu, vẫn có thể nhận kết cục buồn. Danh mục phải có kỷ luật – giới hạn – phòng thủ.
VNSC by Finhay 
21-10-2025 11:50:06 
