"Nhà đầu tư không nên bỏ quá nhiều thời gian vào việc cố gắng phán đoán thị trường", ông Đức cho hay.
Sau 3 phiên tăng điểm liên tiếp, VN-Index tiến sát kháng cự 1.350 điểm (chốt phiên 17/6) và trở lại vùng đỉnh cao nhất trong vòng 3 năm trở lại đây. Đà phục hồi tích cực thắp lên kỳ vọng mới cho nhà đầu tư sau giai đoạn thị trường liên tục rung lắc và điều chỉnh sâu.
Tuy nhiên, việc xác định đâu là đáy của thị trường hay thời điểm “bắt đáy” tối ưu vẫn luôn là bài toán khó ngay cả với những nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm.
Tại chương trình “Việt Nam và các chỉ số: Tài chính Thịnh vượng”, ông Nguyễn Việt Đức, Giám đốc Kinh doanh số, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) đã có những chia sẻ về câu chuyện thị trường.
Theo ông, nhà đầu tư có nên đoán đáy thị trường hay không?
Ông Nguyễn Việt Đức: Theo quan điểm của tôi, nếu không sử dụng margin, NĐT không cần cố gắng đoán thị trường. Điều này đã được chứng minh trong lịch sử.
Theo một công trình nghiên cứu gần đây, nếu NĐT đoán đáy thị trường trong giai đoạn 1970 – 1996 (khoảng 300 tháng), chỉ cần bỏ lỡ 12 tháng tốt nhất, hiệu suất đầu tư sẽ giảm còn một nửa so với việc nắm giữ cổ phiếu. Kiểm tra lại luận điểm này với giai đoạn 1997 – 2024, nếu đứng ngoài trong 12 tháng tốt nhất, tỷ suất sinh lời của NĐT sẽ chỉ còn 5%, ngang với trái phiếu dài hạn. Còn nếu NĐT cứ mua và nắm giữ, tỷ suất sẽ đạt 9,3%.
Chỉ cần đứng ngoài 4 tháng tốt nhất đã khiến NĐT thua xa thị trường. Do vậy, rất ít người có thể thành công trong việc đoán thị trường.
Trong khi đó, việc “đoán đỉnh” lại quan trọng hơn nhiều so với “bắt đáy”. Theo nghiên cứu trên, nếu đứng ngoài được 30 tháng xấu nhất của S&P 500, hiệu suất đầu tư có thể tăng gấp rưỡi. Tuy nhiên, việc đoán đỉnh và đoán đáy đều không hề dễ dàng.
Ngoài ra, nghiên cứu trên cũng đưa ra ba kịch đầu tư: Đầu tư 100% vào cổ phiếu; đầu tư 80% cổ phiếu và 20% trái phiếu; đầu tư 60% vào cổ phiếu còn lại là trái phiếu. Nghiên cứu chỉ ra rằng hiệu quả đầu tư giữa ba kịch bản này không khác biệt quá lớn, chỉ khoảng 1 điểm %. Vì vậy, NĐT không nên bỏ quá nhiều thời gian vào việc cố gắng phán đoán thị trường.
Việc đoán thị trường chỉ phù hợp với người sử dụng margin. NĐT nên có tỷ lệ ổn định 80% đầu tư vào cổ phiếu. Trong trường hợp xấu, có thể bán bớt, những vẫn nên giữ khoảng 70% danh mục, bởi chỉ cần bỏ lỡ vài phiên tăng của VN-Index, hiệu suất đầu tư sẽ dễ trở về kém trung bình. Chỉ nên dành khoảng 20-30% danh mục để đoán đỉnh – đoán đáy.
Nếu sử dụng margin, việc đoán đỉnh – đoán đáy cần tương đối chính xác. Còn với cổ phiếu cơ sở, chỉ nên lựa ra những mã tốt nhất trong từng giai đoạn thay vì cố gắng đoán thị trường.
Nếu không đoán đỉnh – đoán đáy thì cần lựa chọn cổ phiếu như thế nào?
Ông Nguyễn Việt Đức: Khi thị trường đi ngang, nhà đầu tư thường có xu hướng thích đoán đỉnh – đoán đáy: VN-Index xuống 1.200 điểm thì mua vào, lên 1.300 điểm thì bán ra. Đây là phương pháp ngắn hạn, dựa vào việc dự đoán từng nhịp tăng của VN-Index. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ phù hợp với việc sử dụng margin. Nếu sử dụng margin trong nhịp ngắn, cứ có lời là NĐT sẽ chiến thắng.
Tuy nhiên, nếu đầu từ chứng khoán cơ sở, chỉ cần 1 – 2 lần thất bại dự đoán chỉ số NĐT sẽ gặp vấn đề. Khi nhìn lại quá trình đầu tư của bản thân, tôi nhận ra rằng mặc dù có đoán đúng đỉnh – đáy nhiều lần, nhưng chỉ cần 1 – 2 lần sai, hiệu suất đầu tư đã kém hơn nhiều so với thị trường. Vì lẽ đó, NĐT nên học cách các quỹ đầu tư đưa ra kịch bản cho thị trường.
Đa số các quỹ lớn không bao giờ duy trì dưới 80% cổ phiếu. Các quỹ chỉ đoán đỉnh – đáy trong vòng 20% danh mục. Về trung hạn, cổ phiếu tốt sẽ luôn tăng trưởng.
Những quỹ nhỏ hơn thường có ba mốc: 100%, 80% và 30%. Khi thị trường rất xấu, các quỹ sẽ bán rất mạnh, đưa về mốc 30%. Còn trong phần lớn thời gian sẽ duy trì ở 100 % cổ phiếu. Nếu thị trường điều chỉnh rung lắc trong xu hướng đi lên, quỹ sẽ duy trì ở khoảng 80%.
Theo quan điểm của tôi, nếu thị trường vẫn đang đi lên và chỉ có những điều chỉnh nhỏ, NĐT nên duy trì danh mục 70 – 80% cổ phiếu và chỉ bán mạnh khi hết xu hướng tăng để chờ cơ hội mua với giá thấp hơn.
Với những NĐT vẫn muốn đoán thị trường, theo tôi cần chú ý đến điểm đảo chiều của xu thế – điểm cạn kiệt (sequence). Có thể dùng nhiều công thức để đoán điểm sequence như sóng Elliott hoặc phương pháp của đếm nến…
Khi cổ phiếu giảm quá sâu và không còn giảm được nữa, NĐT nên mua vào. Ngược lại, khi cổ phiếu tăng quá lâu, dẫn đến kịch bản tăng không nhiều, mà lại có thể giảm sâu, NĐT nên bắt đầu chốt lời. Biết điểm chốt lời là yếu tố quan trọng nhất để đầu tư theo sóng thị trường.
Làm thế nào để lựa chọn ra được những cổ phiếu mạnh?
Ông Nguyễn Việt Đức: Theo thống kê của Goldman Sachs, các nhóm ngành sẽ phản ánh theo từng chu kỳ của thị trường. Ví dụ, GDP Việt Nam tăng trưởng mạnh trong năm 2025, giúp cổ phiếu tăng trưởng nhanh hơn, trong khi định giá ở mức thấp, dưới trung bình của 5 – 10 năm gần đây.
Với trường hợp này, NĐT có thể bỏ tiền vào cổ phiếu hàng hóa, tài chính … Khi định giá thị trường cao lên, NĐT có thể quan tâm đến cổ phiếu công nghệ, hàng xa xỉ – những nhóm có sức bật nhờ định giá cao, tăng trưởng nhanh.
Còn nếu dựa trên phân tích kỹ thuật, nhìn lại năm 2024, đà tăng VTP duy trì trong cả năm, những vẫn có những đợt điều chỉnh lên tới 27%. Nguyên nhân là bởi beta của VTP rất cao, nên khi thị trường điều chỉnh 10% cổ phiếu này có thể giảm gấp đôi, gấp ba. Nếu áp dụng câu chuyện này sang cổ phiếu dẫn dắt của năm nay như VIC hay GEX, những đợt điều chỉnh 30% là bình thường và đây là điểm mua vào. Đây là cái giá phải trả nếu NĐT muốn mua những cổ phiếu tăng 3 – 4 lần.
Còn nếu theo phương pháp cơ bản, NĐT có thể mua những cổ phiếu bị thị trường lãng quên. Khi mua những cổ phiếu này, NĐT không lo bị thiệt hại quá nhiều. Khi thị trường lên, sẽ tới lúc những cổ phiếu này tăng theo. Đồng thời, nếu có động lực tốt, chẳng hạn như sự kiện Israel – Iran với cổ phiếu dầu khí, NĐT sẽ nhận được lợi ích kép. Với trường hợp này, NĐT cần tránh chốt lời quá sớm.
Theo kinh nghiệm từ ông Jim Rogers, cánh tay phải của George Soros, để thành công, trước hết, NĐT phải mua thấp – bán cao. Như tôi đã từng chia sẻ, rủi ro không có cổ phiếu giá thấp để bán khi thị trường tăng mạnh là rất lớn. Do vậy, khi thấy cổ phiếu xuống thấp, NĐT cần phải mua vào.
Thứ hai, NĐT chỉ nên đầu tư vào những gì mình biết đến và nghiên cứu kỹ. Đây cũng là điều được tỷ phú Warren Buffett nhấn mạnh.
Thứ 3, NĐT cần hiểu về chu kỳ kinh tế và ngành. Chỉ những yếu tố kinh tế vĩ mô mới có thể khiến thị trường sập, còn những diễn biến như xung đột địa chính trị sẽ không ảnh hưởng tới xu thế trung dài hạn.
Thứ 4, hãy là người đi ngược xu thế (contrarian) và đừng đi theo đám đông. Nếu muốn tránh trường hợp vừa full margin thì cổ phiếu giảm, NĐT nên tập trung vào những mã mới tăng, đang tích lũy và chỉ một điểm kích hoạt nhỏ cũng có thể khiến cổ phiếu tăng 15 – 20%.
Thứ 5, tại các thị trường mới nổi, NĐT cần cẩn trọng với yếu tố tỷ giá. Tỷ giá là yếu tố ảnh hưởng tới tăng trưởng, lạm phát và chừng nào mà tỷ giá chưa tệ, thị trường vẫn sẽ ổn. Chẳng hạn, câu chuyện vừa qua của cổ phiếu Hàn Quốc hay Đài Loan đều liên quan đến tỷ giá. Tại Việt Nam, những sóng điều chỉnh mạnh vào năm 2010 – 2012 hay năm 2024 cũng đều do tỷ giá.
Thứ 6, NĐT nên kiên nhẫn và kỳ luật.
Cuối cùng, NĐT cần chuẩn bị cho giai đoạn thái quá của thị trường. Thị trường thường mua quá hoặc bán quá nên khi đã cầm cổ phiếu rồi, NĐT phải kiên nhẫn, kỷ luật nắm giữ cho tới khi định giá vượt qua định giá thật.
Chuyên gia đang để ý về những nhóm ngành nào?
Ông Nguyễn Việt Đức: Thứ nhất, NĐT cần để ý đến cổ phiếu ngân hàng, bởi nhóm này chiếm đến 50% vốn hóa toàn thị trường. Trong nhóm ngân hàng, dù thị trường lên hay xuống thì luôn có những cổ phiếu hưởng lợi. Các quỹ tại Việt Nam đều phải dành 40 – 50% danh mục để đầu tư vào cổ phiếu ngân hàng.
Nửa đầu năm nay, tăng trưởng tín dụng ngân hàng khá tích cực. Hiện tại, nhóm ngân hàng đang hưởng lợi khi tăng trưởng kinh tế lan tỏa, rủi ro giảm bớt.
Với nhóm dầu khí, trong giai đoạn này, đà tăng vẫn mang tính chất kỳ vọng nhiều hơn là thực tế. Nhưng nếu giá dầu duy trì 70 – 80 USD/thùng trong cả năm, kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp sẽ hưởng lợi.
Ngoài ra, nhóm bán lẻ cũng cần được chú ý. Gần đây, Chính phủ đã xử lý rất mạnh tay tình trạng hàng giả, hàng nhái. Trong những năm vừa qua, DGW hay MWG đã chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi hàng giả, hàng nhái. Bởi vậy, mặc dù những cổ phiếu này đã tăng mạnh nhưng nếu có đợt điều chỉnh, NĐT vẫn có thể mua vào.
VNSC by Finhay 
17-06-2025 11:50:10 
