Nhà tạo lập thị trường: Vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính Việt Nam

Nhà tạo lập thị trường (Market Maker) đóng vai trò then chốt trong việc duy trì thanh khoản và ổn định thị trường chứng khoán. Với sự phát triển mạnh mẽ và xu hướng hội nhập quốc tế của thị trường tài chính Việt Nam, việc hiểu rõ về khái niệm, vai trò và cơ chế hoạt động của nhà tạo lập thị trường sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn toàn diện hơn về thị trường.

1. Nhà tạo lập thị trường là gì?

Nhà tạo lập thị trường (Market Maker – MM) là những tổ chức tài chính được ủy quyền hoặc  các tổ chức chuyên thực hiện nghĩa vụ cung cấp thanh khoản bằng cách liên tục niêm yết giá mua và giá bán đối với các chứng khoán được chỉ định.

Họ hoạt động như những trung gian giao dịch chuyên nghiệp, luôn sẵn sàng khớp lệnh với các nhà đầu tư khác. Lợi nhuận chủ yếu đến từ chênh lệch giá mua – bán (bid-ask spread) và quy mô giao dịch lớn.

Một điểm then chốt là nhà tạo lập thị trường phải cam kết luôn duy trì báo giá, bất kể điều kiện thị trường ra sao, nhằm đảm bảo sự ổn định và liên tục trong giao dịch.

Trong bối cảnh 2025, công nghệ ngày càng đóng vai trò trung tâm. Hầu hết các nhà tạo lập thị trường đều sử dụng hệ thống giao dịch tự động, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), machine learning và phân tích dữ liệu lớn để phản ứng nhanh với biến động thị trường và tối ưu hóa hiệu suất giao dịch.

2. Vai trò và chức năng của nhà tạo lập thị trường

Nhà tạo lập thị trường đóng một vai trò thiết yếu trong việc vận hành và phát triển thị trường chứng khoán lành mạnh. Thông qua việc cung cấp thanh khoản và bình ổn giá, họ giúp thị trường vận hành trơn tru hơn, đặc biệt trong những thời điểm biến động mạnh. Để hiểu rõ hơn, dưới đây là tóm tắt các vai trò chính mà nhà tạo lập thị trường đảm nhiệm:

• Cung cấp thanh khoản liên tục: Giúp thị trường luôn có người mua – bán, hạn chế tình trạng “kẹt lệnh.”
• Ổn định giá cả: Góp phần kiểm soát sự dao động giá mạnh do cung – cầu bất thường.
• Khám phá giá: Thông qua hoạt động báo giá liên tục, họ hỗ trợ xác định giá trị hợp lý cho chứng khoán.
• Bộ đệm cho thị trường: Trong thời điểm thị trường biến động mạnh, họ có thể hấp thụ áp lực bán/mua lớn, giảm rủi ro hoảng loạn.
• Tăng hiệu quả thị trường: Nhờ vào công nghệ và dữ liệu, giá chứng khoán phản ánh sát thực thông tin thị trường hơn.

3. Nhà tạo lập thị trường trong bối cảnh thị trường Việt Nam

Đến năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội để nâng tầm và hội nhập sâu hơn với thế giới. Tuy nhiên, nhà tạo lập vẫn chỉ là một định nghĩa được nhà đầu tư tự hiểu và tự đánh giá với nhau, chứ không có bất kỳ sự hợp thức hoá hay thông tin cụ thể nào về khái niệm này.

Tình hình hiện tại:

• Mô hình đấu giá liên tục vẫn là phương thức chủ đạo.
• Một số công ty chứng khoán lớn đã bắt đầu đóng vai trò cung cấp thanh khoản không chính thức.
• Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) đang hoàn thiện khung pháp lý để triển khai chính thức vai trò nhà tạo lập thị trường trong thời gian tới.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại như AI, dữ liệu lớn (big data) và giao dịch thuật toán đang là xu hướng nổi bật, hứa hẹn giúp các nhà tạo lập thị trường trong nước cạnh tranh được với đối tác quốc tế.

Sự phát triển của nhà tạo lập thị trường tại Việt Nam là bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa và hội nhập thị trường tài chính. Với tầm nhìn dài hạn và năng lực công nghệ vững vàng, các tổ chức như VNSC by Finhay đang nỗ lực đóng vai trò tiên phong, góp phần vào sự phát triển bền vững và minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam trong kỷ nguyên số.