Rủi Ro Khi Gửi Tiết Kiệm Ngân Hàng: 5 Điều Người Gửi Tiền Thường Bỏ Qua

Gửi tiết kiệm ngân hàng là lựa chọn an toàn cho nhiều người, nhưng vẫn tiềm ẩn những rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng mà ít ai ngờ tới. Bài viết này sẽ phân tích 5 rủi ro phổ biến nhất và cung cấp các giải pháp phòng tránh hiệu quả, giúp bạn bảo vệ tài sản của mình một cách tốt nhất đến năm 2025.

1. Gửi tiết kiệm ngân hàng có an toàn tuyệt đối không?

Gửi tiết kiệm ngân hàng từ lâu đã được xem là hình thức giữ tiền an toàn và phổ biến hàng đầu tại Việt Nam. So với các kênh đầu tư khác như chứng khoán hay bất động sản, gửi tiết kiệm có tính ổn định và rủi ro thấp hơn nhiều. Tuy nhiên, khái niệm “an toàn tuyệt đối” không tồn tại trong bất kỳ hoạt động tài chính nào.

Trên thực tế, mặc dù rủi ro lớn như mất trắng toàn bộ khoản tiền là rất hiếm, người gửi tiết kiệm vẫn có thể đối mặt với những tình huống thiệt hại tài chính đáng tiếc nếu không hiểu rõ cơ chế hoạt động và những rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng tiềm ẩn. Việc nhận diện và có biện pháp phòng ngừa chủ động sẽ giúp bạn bảo vệ tài sản của mình tốt hơn trong bối cảnh kinh tế hiện nay

2. 5 rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng mà người gửi tiền cần đặc biệt lưu ý:

2.1. Rút tiền trước hạn mất toàn bộ lãi suất kỳ hạn

Đây là rủi ro phổ biến nhất và thường bị người gửi tiền bỏ qua. Khi bạn quyết định rút tiền gửi tiết kiệm trước thời hạn đã cam kết trên sổ/hợp đồng, ngân hàng sẽ áp dụng mức lãi suất không kỳ hạn, vốn rất thấp (thường chỉ khoảng 0,1% – 0,2%/năm tại thời điểm năm 2025). Điều này đồng nghĩa với việc toàn bộ công sức chờ đợi để hưởng lãi suất cao theo kỳ hạn của bạn sẽ trở thành vô nghĩa, lợi nhuận thực tế gần như bằng 0.

• Ví dụ thực tế: Bạn gửi 100 triệu đồng kỳ hạn 12 tháng với lãi suất 6%/năm. Nếu bạn giữ đủ kỳ hạn, số tiền lãi bạn nhận được là 6 triệu đồng (chưa tính thuế TNCN). Tuy nhiên, nếu bạn rút tiền sau 2 tháng vì có việc đột xuất, ngân hàng sẽ tính lãi theo lãi suất không kỳ hạn. Giả sử lãi suất không kỳ hạn là 0.1%/năm, số tiền lãi bạn nhận được chỉ khoảng 100.000.000×0.1%×(2/12)≈16.667 đồng. Con số này là cực kỳ nhỏ so với kỳ vọng ban đầu.

2.2. Lạm phát “ăn mòn” giá trị tiền gửi

Đây là một rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng thầm lặng nhưng có tác động nghiêm trọng trong dài hạn. Lãi suất danh nghĩa mà ngân hàng trả cho bạn có thể cao, nhưng nếu tỷ lệ lạm phát vượt quá hoặc gần bằng lãi suất đó, giá trị thực của số tiền tiết kiệm của bạn sẽ bị “ăn mòn”. Điều này có nghĩa là sức mua của tiền sẽ giảm đi theo thời gian.

• Ví dụ thực tế (Dự báo 2025): Giả sử bạn gửi tiết kiệm với lãi suất 5.5%/năm. Nếu dự báo lạm phát năm 2025 của Việt Nam là 4.5% (theo một số dự báo của các tổ chức tài chính), thì lãi suất thực tế bạn nhận được chỉ là 5.5%−4.5%=1%. Nếu lạm phát cao hơn, ví dụ 6%, thì giá trị thực của tiền gửi của bạn sẽ bị âm 0.5%. Rủi ro này đặc biệt quan trọng trong các giai đoạn kinh tế biến động hoặc khi giữ tiền trong thời gian quá dài mà không xem xét các kênh đầu tư khác.

2.3. Lừa đảo, giả mạo nhân viên ngân hàng

Trong kỷ nguyên số, các hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi. Đây là một trong những rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng lớn nhất và trực tiếp nhất đối với người gửi tiền.

• Gửi tiền không đúng quy trình: Một số trường hợp người dân gửi tiền thông qua người quen, môi giới “ngoài luồng” mà không giao dịch trực tiếp tại quầy, không nhận được sổ/biên nhận hợp lệ từ ngân hàng, dẫn đến mất trắng.
• Giả mạo nhân viên ngân hàng: Kẻ gian thường gọi điện thoại, gửi tin nhắn SMS/Zalo/Viber, hoặc email giả mạo ngân hàng để yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân (số tài khoản, mật khẩu, mã OTP, lịch sử giao dịch, số dư tiết kiệm) với lý do xác minh, cập nhật thông tin, hoặc cảnh báo rủi ro. Nếu bạn cung cấp, tài khoản của bạn có thể bị chiếm đoạt.
• Lỗi trong giao dịch online/ứng dụng: Một số trường hợp người dùng bị cài phần mềm gián điệp khi tải ứng dụng không rõ nguồn gốc, khiến thông tin đăng nhập ngân hàng bị lộ.
• Giải pháp phòng tránh:
  • Luôn giao dịch tại quầy ngân hàng chính thức hoặc qua ứng dụng/kênh online đã được xác thực của ngân hàng.
  • Tuyệt đối không cung cấp mã OTP, mật khẩu, thông tin cá nhân nhạy cảm qua điện thoại, tin nhắn, email hoặc các kênh không chính thức.
  • Cẩn trọng với các ưu đãi lãi suất “trên trời” từ những người không phải nhân viên ngân hàng tại quầy.
  • Kiểm tra kỹ đường link trang web trước khi nhập thông tin đăng nhập ngân hàng.

2.4. Ngân hàng phá sản hoặc mất khả năng thanh toán

Mặc dù rất hiếm xảy ra tại Việt Nam nhờ sự kiểm soát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước, đây vẫn là một rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng không thể bỏ qua. Trong trường hợp ngân hàng gặp khó khăn tài chính nghiêm trọng đến mức phải phá sản hoặc mất khả năng chi trả, người gửi tiền có thể bị ảnh hưởng.

• Quy định về Bảo hiểm Tiền Gửi: Theo quy định hiện hành của Bảo hiểm Tiền Gửi Việt Nam (áp dụng đến năm 2025 và tương lai gần), số tiền gửi của mỗi cá nhân tại một tổ chức tham gia bảo hiểm (ngân hàng, quỹ tín dụng nhân dân…) sẽ được bảo hiểm tối đa là 125 triệu đồng (số tiền này có thể được điều chỉnh theo thời gian). Điều này có nghĩa là nếu bạn gửi 500 triệu đồng và ngân hàng phá sản, bạn chỉ được nhận lại tối đa 125 triệu đồng tiền bồi thường từ Bảo hiểm Tiền Gửi.
• Giải pháp phòng tránh: Nếu bạn có số tiền lớn hơn 125 triệu đồng, hãy cân nhắc chia nhỏ số tiền và gửi vào nhiều ngân hàng khác nhau để đảm bảo toàn bộ số tiền của bạn được bảo hiểm.

2.5. Lỗi giao dịch, sai sót thông tin tài khoản

Dù là giao dịch truyền thống hay xu hướng ngân hàng số đang phổ biến đến năm 2025, những sai sót trong quá trình thao tác hoặc vấn đề về giấy tờ, thông tin cá nhân vẫn là rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng mà bạn cần lưu ý. Những lỗi này, dù nhỏ, có thể gây ra nhiều phiền toái không đáng có.

• Lỗi giao dịch online: Gửi tiết kiệm online có thể xảy ra trường hợp nhập sai kỳ hạn, sai số tiền, hoặc nhầm lẫn trong quá trình xác nhận, gây rắc rối khi cần rút hoặc tất toán.
• Mất sổ tiết kiệm/giấy tờ: Với giao dịch truyền thống, việc làm mất sổ tiết kiệm hoặc các giấy tờ liên quan đòi hỏi bạn phải trải qua thủ tục xác minh phức tạp, tốn thời gian và có thể phát sinh phí. Mặc dù cuối cùng vẫn lấy lại được tiền, quá trình này gây ra nhiều phiền toái.

Đến năm 2025, với sự phổ biến của ngân hàng số, việc gửi tiết kiệm không cần sổ giấy đang trở thành xu hướng. Tuy nhiên, điều này lại đặt ra yêu cầu cao hơn về việc bảo mật thông tin tài khoản và thiết bị di động của bạn.

3. Gửi tiết kiệm có bị mất tiền không?

Câu trả lời là CÓ THỂ, nhưng khả năng này rất thấp nếu bạn thực hiện đúng cách và tại các ngân hàng uy tín, được giám sát chặt chẽ.

Bạn có thể “mất tiền” theo hai cách:

• Mất giá trị thực của tiền: Do lạm phát vượt quá lãi suất tiết kiệm, khiến sức mua của tiền giảm sút theo thời gian.
• Mất một phần hoặc toàn bộ số tiền gốc:
  • Do rút tiền trước hạn, khiến bạn mất lãi suất lớn.
  • Do bị lừa đảo, tiết lộ thông tin cá nhân cho đối tượng giả mạo, dẫn đến việc tiền bị rút khỏi tài khoản.
  • Do gửi ở ngân hàng yếu kém và không có chiến lược phân bổ tiền hợp lý (chia nhỏ ra nhiều ngân hàng) khi ngân hàng đó gặp sự cố nghiêm trọng.

Tuy nhiên, nếu bạn giao dịch đúng quy trình, tại các tổ chức tín dụng được cấp phép bởi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, hiểu rõ các điều khoản và luôn cẩn trọng với thông tin cá nhân, thì rủi ro mất tiền gốc là cực kỳ thấp.

4. Cách giảm thiểu rủi ro khi gửi tiết kiệm

Để bảo vệ khoản tiền gửi của mình một cách tốt nhất, hãy áp dụng các mẹo sau:

5. Kết luận: Có nên gửi tiết kiệm ngân hàng không?

CÓ. Gửi tiết kiệm ngân hàng vẫn là một kênh an toàn, dễ sử dụng và phù hợp với đa số người dân Việt Nam, đặc biệt là những người ưu tiên sự ổn định và không muốn chấp nhận rủi ro cao. Đây là nền tảng quan trọng trong quản lý tài chính cá nhân.

Tuy nhiên, để tối đa hóa lợi ích và hạn chế rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng, bạn cần:

• Hiểu rõ các rủi ro tiềm ẩn.
• Chủ động áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả.
• Linh hoạt trong quản lý dòng tiền và chiến lược gửi tiết kiệm.

Nếu bạn đang phân vân về việc lựa chọn ngân hàng, kỳ hạn gửi phù hợp với nhu cầu và mục tiêu tài chính của mình, hãy để lại bình luận hoặc tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia tài chính. Việc đưa ra quyết định thông minh sẽ giúp bạn an tâm hơn với khoản tiền tiết kiệm của mình.