Trung bình mỗi chi nhánh ngân hàng tại Anh đang phục vụ khoảng 10.000 người.
Tờ Financial Times (FT) cho hay làn sóng đóng cửa chi nhánh ngân hàng đang càn quét khắp Anh, để lại nhiều câu hỏi về tương lai của ngành tài chính truyền thống.
Hàng nghìn chi nhánh đã biến mất trong thập kỷ qua, và các ngân hàng lớn vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Vậy đâu là nguyên nhân của xu hướng này, và tác động của nó đối với người dân và doanh nghiệp là gì?
Biến mất
Trong vòng 5 năm qua, nước Anh chứng kiến một thay đổi đáng kể trong bức tranh ngân hàng truyền thống: hơn 1/3 chi nhánh ngân hàng đã biến mất khỏi đường phố, với dự báo sẽ còn nhiều chi nhánh nữa phải đóng cửa trong năm 2025.
Theo số liệu từ Văn phòng Thống kê Quốc gia (ONS), số lượng chi nhánh ngân hàng, hiệp hội xây dựng và liên minh tín dụng đã giảm từ 10.410 chi nhánh năm 2019 xuống còn 6.870 chi nhánh năm 2024, tương đương mức giảm 34% hay 3.540 chi nhánh. Riêng năm 2024, các ngân hàng đã đóng cửa 10,4% chi nhánh.
Số liệu từ CRIF thì cho thấy từ tháng 1/2015 đến nay, đã có 6.522 chi nhánh ngân hàng và công ty xây dựng đóng cửa, tương đương 66% mạng lưới chi nhánh của năm 2015 và với tốc độ khoảng 53 chi nhánh mỗi tháng.
Các ngân hàng lớn như NatWest, Lloyds, Barclays và Santander đều đã đóng cửa hàng trăm chi nhánh trong giai đoạn này.
Hậu quả là sự ra đời của các "vùng trống ngân hàng" – những khu vực không còn bất kỳ chi nhánh nào, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp trong việc tiếp cận dịch vụ ngân hàng trực tiếp. Các khu vực như Westminster và Westmorland and Furness là những ví dụ điển hình cho sự biến mất của các chi nhánh.
Nguyên nhân của xu hướng này thì khá rõ ràng: khách hàng ngày càng ưa chuộng ngân hàng số và ứng dụng di động. Từ 2020 đến 2024, tỷ lệ khách hàng sử dụng các kênh số để truy cập sản phẩm ngân hàng tăng từ 33% lên 59%. Các ngân hàng lớn như NatWest, Lloyds, Barclays, HSBC hay Santander đang đẩy mạnh ứng dụng di động và dịch vụ trực tuyến để thích ứng với nhu cầu của khách hàng, đồng thời cắt giảm chi phí vận hành tại các chi nhánh vật lý.
Ngoài ra, các ngân hàng cũng nhanh chóng nắm bắt xu hướng này, coi đây là cơ hội để cắt giảm chi phí khổng lồ liên quan đến việc duy trì mạng lưới chi nhánh vật lý.
Nhiều ngân hàng lập luận rằng với lượng khách hàng đến giao dịch trực tiếp giảm mạnh, việc duy trì chi nhánh là không còn hiệu quả. Các ngân hàng đã tái đầu tư vào công nghệ, nâng cấp ứng dụng và các dịch vụ trực tuyến để đáp ứng nhu cầu của người dùng hiện đại.
Sự cạnh tranh từ các ngân hàng số chỉ có mặt trên điện thoại như Revolut và Monzo cũng thúc đẩy quá trình chuyển đổi này diễn ra nhanh hơn.
So với châu Âu, Anh là nước đóng chi nhánh ngân hàng nhanh thứ hai chỉ sau Hà Lan. Hiện Anh chỉ còn 1 chi nhánh trên 10.000 người, thấp hơn nhiều so với Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha hay Pháp.
Các chuyên gia cho rằng, mức độ "thanh mảnh" của mạng lưới chi nhánh ở Anh không chỉ là kết quả của quá trình số hóa mà còn phản ánh cách tiếp cận quyết liệt của các ngân hàng Anh trong việc chuyển đổi mô hình hoạt động.
Thách thức
Tuy nhiên, làn sóng đóng cửa chi nhánh cũng tạo ra những rủi ro đáng kể. Người cao tuổi, người dân nông thôn hay những cộng đồng dễ bị tổn thương có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ tiền mặt.
Để giảm thiểu tác động này, Chính phủ Anh đã thông qua luật Access to Cash và yêu cầu Ngân hàng và Tổ chức Tài chính đánh giá khả năng tiếp cận tiền mặt tại địa phương.
Đồng thời, ngành ngân hàng cũng triển khai các "banking hubs" do Bưu điện vận hành, cung cấp dịch vụ rút, gửi tiền và tư vấn ngân hàng. Mục tiêu là 350 hubs trên toàn quốc vào năm 2029, hiện đã có 179 hubs hoạt động.
Một số ngân hàng như Nationwide cũng chọn một con đường khác, cam kết không đóng cửa chi nhánh của họ ít nhất cho đến năm 2028. Họ tin rằng dịch vụ trực tiếp vẫn còn giá trị và là điểm khác biệt của họ.
Bất chấp điều đó, một số chuyên gia nhận định, mô hình ngân hàng hiện nay đang ở "ngã ba đường": tiếp tục thu hẹp chi nhánh vật lý và số hóa hoàn toàn, hay duy trì một mạng lưới chi nhánh hạn chế nhưng đủ đáp ứng nhu cầu cơ bản của người dân.
Làn sóng đóng cửa chi nhánh phản ánh một xu hướng không thể đảo ngược: ngân hàng trực tuyến đang trở thành chuẩn mực mới. Tuy nhiên, cân bằng giữa đổi mới số và đảm bảo tiếp cận dịch vụ truyền thống vẫn là bài toán còn bỏ ngỏ.
Tương lai của ngân hàng truyền thống tại Anh dường như là sự pha trộn giữa công nghệ và sự hiện diện vật lý. Các chi nhánh còn sót lại có thể sẽ không còn là nơi giao dịch hàng ngày, mà trở thành các trung tâm tư vấn, nơi khách hàng tìm kiếm lời khuyên tài chính chuyên sâu.
Câu hỏi đặt ra là liệu các giải pháp này có đủ để bù đắp cho sự mất mát của hàng nghìn chi nhánh đã từng là một phần không thể thiếu của các khu phố và thị trấn trên khắp nước Anh hay không.
*Nguồn: FT, Fortune, BI
Băng Băng