Các nhà đầu tư cá nhân – "chuyên gia lướt sóng chứng khoán" (Day Traders) đã có một mùa hè bùng nổ, lợi nhuận vượt trội so với các nhà quản lý quỹ chuyên nghiệp, thậm chí trái ngược với một số quỹ đầu cơ chịu tổn thất. Tuy nhiên, vị thế này có thể chỉ tồn tại trong ngắn hạn.
Giữa vòng xoáy chứng khoán lên giá: Từ cao trào mùa hè đến thử thách mùa thu
Dù chưa thể so sánh với cơn sốt cổ phiếu meme năm 2021 (những cổ phiếu tăng giá mạnh nhờ hiệu ứng lan truyền trên các diễn đàn Internet, mạng xã hội, thay vì thông qua các kênh truyền thống như phân tích cơ bản hoặc thông cáo báo chí), nhà đầu tư cá nhân đã trải qua một mùa hè sôi động và sinh lời.
Citadel Securities, đơn vị xử lý hơn 1/3 giao dịch cổ phiếu bán lẻ tại Mỹ cho biết trong báo cáo khách hàng tuần trước, rằng nhà đầu tư Main Street duy trì tâm lý lạc quan liên tục trong ba tháng qua.
Theo chuyên gia chiến lược cổ phiếu và phái sinh Scott Rubner của Citadel, các nhà đầu tư đã mua ròng cổ phiếu trong 14/16 tuần kể từ tháng 4 và hoạt động mua quyền chọn tăng giá đã kéo dài liên tiếp 14 tuần.
Nguồn: Citadel Securities
Sự lạc quan này đã được "tưởng thưởng" với S&P 500 tăng 8% kể từ tháng 6 và gần 30% so với đáy đầu tháng 4, trong khi Nasdaq còn tăng mạnh hơn. Không chỉ các doanh nghiệp liên quan đến AI dẫn dắt đà tăng, Day Traders còn thúc đẩy làn sóng tăng giá của các cổ phiếu “rác” có triển vọng kinh doanh đáng ngờ như Kohl’s, American Eagle và Krispy Kreme.
Ngược lại, nhiều nhà quản lý quỹ chuyên nghiệp lại bỏ lỡ đà tăng, giữ quan điểm thận trọng trước các dấu hiệu rủi ro kinh tế. Rubner cho biết khách hàng tổ chức của Citadel đã duy trì xu hướng bi quan trong 8/12 tuần qua.
Một số quỹ đầu cơ chịu tổn thất nặng. Theo báo cáo của Business Insider, sự tăng giá của cổ phiếu “rác” khiến các mô hình tại quỹ định lượng cổ phiếu bị sai lệch, dẫn tới chuỗi thua lỗ kéo dài nhiều tuần. Một giám đốc quỹ cho biết việc các nhà bán lẻ truyền thống bị ảnh hưởng bởi thuế quan đáng kể nhưng vẫn giao dịch ở mức cao hơn trước khi thuế được công bố, đặc biệt khi các chỉ báo suy thoái đang "nhấp nháy", nhưng “không có ý nghĩa về cơ bản” đối với họ.
Nguồn: Citadel Securities
Theo thư gửi nhà đầu tư ngày 7/8, Greenlight Capital của David Einhorn – quỹ từng dự đoán suy thoái và thị trường gấu trong quý I – đã lỗ 3,8% trong quý II, khiến mức lợi nhuận từ đầu năm chỉ còn 4,1%.
Thư viết: “Dù chúng tôi đã dự đoán khả năng xảy ra các đợt tăng dữ dội, chúng tôi không ngờ thị trường lại lập đỉnh mới nhanh đến vậy. Chúng tôi vẫn tin nền kinh tế đang chậm lại và rất có thể sẽ rơi vào suy thoái. Thị trường rõ ràng không đồng tình với quan điểm đó”.
Sự chênh lệch quan điểm giữa nhà đầu tư chuyên nghiệp và cá nhân đạt mức cao mới trong tháng 8, sau báo cáo việc làm gây thất vọng và dấu hiệu lạm phát gia tăng. Thị trường giảm trong phiên thứ Sáu 1/8, nhưng nhanh chóng phục hồi vào tuần sau.
“Thị trường chứng khoán Mỹ không phải lúc nào cũng phản ánh nền kinh tế rộng hơn”, Rubner nhận xét, đồng thời lưu ý cạnh tranh cho “dip alpha” – mua nhanh sau nhịp điều chỉnh với kỳ vọng giá sẽ tăng trở lại – đang ngày càng khốc liệt.
Bước ngoặt quan trọng
Tuy nhiên, nếu xu hướng lịch sử tiếp diễn, sự suy giảm mang tính mùa vụ trong hoạt động của nhà đầu tư cá nhân có thể trùng với làn sóng biến động gia tăng vào tháng 9, đe dọa làm chệch hướng đà tăng của thị trường chứng khoán mà họ đã góp phần thúc đẩy.
Khi bước vào mùa thu, bối cảnh đang sẵn sàng cho một sự đảo chiều. Nếu tháng 8 giống một "những ngày thư giãn trên bãi biển" đối với thị trường chứng khoán, thì tháng 9 có thể sẽ giống như "dội gáo nước lạnh".
Theo Rubner, tháng 8 thường là thời điểm thị trường tăng giá, “phù hợp với số lượng kỳ nghỉ, tiệc hồ bơi và tâm lý ngại mở vị thế bán mới”, nhưng tháng 9 là tháng tệ nhất về hiệu suất kể từ khi dữ liệu bắt đầu được thu thập năm 1928, đồng thời cũng chứng kiến giai đoạn biến động mạnh hơn trong lịch sử thị trường.
Nguồn: Citadel Securities
Sự bất thường mang tính mùa vụ này một phần xuất phát từ nguyên nhân kỳ nghỉ hè. Khi các nhà giao dịch trở lại sau kỳ nghỉ và tái cân bằng sổ sách chuẩn bị cho giai đoạn tăng tốc cuối năm, họ thường cắt giảm các vị thế để nhường chỗ cho những khoản đầu tư mới. Nhiều quỹ tương hỗ cũng thực hiện tái cân bằng vào tháng 9, bán ra các vị thế thua lỗ, qua đó gia tăng áp lực giảm giá.
Tháng 9 cũng là thời điểm đáy của nhà đầu tư cá nhân. Mức tham gia của nhóm này thường giảm mạnh khi mùa thu đến, chậm lại từ tháng 8 và chạm mức thấp nhất trong năm vào tháng 9.
Dù họ phản ứng với yếu điểm lịch sử của tháng 9 hay là tác nhân góp phần tạo ra nó, nếu dòng tiền từ Main Street rút lui, điều đó có thể làm thị trường mất đi một phần động lực. Cả các yếu tố bất lợi vĩ mô và yếu tố cơ bản vốn bị thị trường bỏ qua trước đây đều có thể trở thành rủi ro lớn.
Greenlight Capital của Einhorn cho biết, ngoài các công ty hưởng lợi từ AI và làn sóng bùng nổ trung tâm dữ liệu, rất khó để tìm ra lĩnh vực khác đang thực sự khởi sắc. Quỹ dự báo: “Tác động gia tăng từ thuế quan sẽ hiện diện rõ trên kệ hàng và dữ liệu kinh tế vào tháng 9 hoặc tháng 10”.
Ngoài ra, Rubner dự báo các chiến lược giao dịch dựa trên yếu tố có hệ thống (systematic, factor-driven) sẽ chịu ảnh hưởng tối đa vào cuối tháng 8 và “khiến chúng dễ bị tổn thương hơn trước các cú sốc giảm giá”.
Phân tích đợt tăng của cổ phiếu rác và tổn thất của các quỹ định lượng, Aaron Brown, cựu Trưởng bộ phận nghiên cứu thị trường tài chính tại AQR viết trên Bloomberg, kịch bản có khả năng cao nhất là “đợt tăng giá cổ phiếu rác sẽ cạn động lực và giá sẽ quay đầu giảm”.
Ông bổ sung: “Những nhà giao dịch linh hoạt, chốt lời hàng ngày sẽ giữ được lợi nhuận, các quỹ định lượng sẽ gỡ lại phần thua lỗ và những người chịu thiệt sẽ là các Day Traders kém linh hoạt cùng các nhà đầu tư trung hoặc dài hạn đã trả giá quá cao cho cổ phiếu rác”.
Về tổng thể, mức tham gia của nhà đầu tư cá nhân vào thị trường chứng khoán Mỹ đã tăng đều đặn, nhưng tháng tới có thể là thời điểm "phân định thắng bại". Những lực cản mùa vụ có thể thử thách sức bền của Day Traders và chấm dứt chuỗi thắng mùa hè của họ trước giới quản lý quỹ chuyên nghiệp.
VNSC by Finhay 
13-08-2025 11:10:08 
