Tin nóng: Quốc hội chính thức thông qua Luật đất đai sửa đổi

Tại cuộc họp bất thường mới đây, Quốc hội đã thông qua Luật đất đai sửa đổi, với 432/477 phiếu biểu quyết tán thành của các đại biểu tham gia.

Sáng 18.1, Quốc hội tiếp tục chương trình làm việc của kỳ họp bất thường lần thứ 5, tại tòa nhà Quốc hội, để biểu quyết thông qua Luật đất đai sửa đổi.

Với 432/477 phiếu tán thành của các đại biểu tham gia, chiếm khoảng 87.63%, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật đất đai sửa đổi.

Trước khi các đại biểu các đại biểu trình bày, tiếp thu, chỉnh lý, báo cáo dự thảo Luật đất đai (Sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội – ông Vũ Hồng Thanh cho biết: Luật đất đai là bộ luật lớn có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa xã hội, kinh tế chính trị, an ninh quốc phòng, bảo vệ môi trường của đất nước; có tác động sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân lao động, doanh nghiệp, đồng thời đây cũng là dự án Luật khó và phức tạp.

Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu chỉnh lý bao gồm: 16 chương và 260 điều.

Về quyền của tổ chức kinh tế hay đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất do nhà nước cho thuê hàng năm, tại điều 34, có ý kiến đề nghị cho phép các doanh nghiệp thế chấp quyền thuê đất trả tiền hàng năm.

Ủy ban thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho hay: Dự thảo Luật quy định theo hướng phân biệt giữa các trường hợp cho thuê đất trả tiền thuê đất 1 lần thì có quyền sử dụng đất và trường hợp thuê đất trả tiền hàng năm thì có quyền thuê trong hợp đồng. Với trường hợp thuê đất trả tiền hàng năm, người sử dụng chỉ có quyền thế chấp tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất.

Có một số ý kiến cho rằng: Với đơn vị sự nghiệp công lập đã trả tiền thuê đất 1 lần thì nên cho thế chấp và có thể xem xét cho các đơn vị sự nghiệp này được quyền góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất, nhất là các đơn vị hành chính sự nghiệp công lập tự chủ.

Theo UBTVQH, Trường hợp bắt buộc xử lý tài sản đảm bảo theo quy định luật dân sự, yêu cầu phải xử lý đồng bộ quyền sử dụng đất cùng tài sản gắn liền với đất đó. Vì vậy, việc cho phép thế chấp hay góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất có thể gây rủi ro với đất do các đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất có nguồn gốc do nhà nước giao.

Với việc góp vốn hay thế chấp bằng tài sản không gắn liền với đất, không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật đất đai, do vậy, UBTVQH và Chính phủ ghi nhận ý kiến, tiếp tục lắng nghe và chỉnh sửa.

Việc tiếp cận các quỹ đất của đơn vị sự nghiệp công lập thường thuận lợi hơn so với các tổ chức kinh tế. Vì vậy, nếu đơn vị sự nghiệp được Nhà nước cho thuê đất và trả tiền mặt bằng hàng năm được trao quyền như tổ chức kinh tế thuê đất trả tiền hàng năm, thì điều này sẽ tạo ra sự bất bình đẳng giữa doanh nghiệp và đơn vị sự nghiệp công.

Về vấn đề bảng giá đất (Điều 159), có đại biểu đưa ra ý kiến đề nghị quy định bảng giá đất 5 năm 1 lần như luật hiện hành thì điều chỉnh hệ số K, ông  Vũ Hồng Thanh cho biết, đây là nội dung đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, trình Quốc hội thảo luận nhiều lần trong quá trình tiếp thu chỉnh lý dự thảo Luật này.

Theo quy định tại Luật đất đai 2013, bảng giá đất được quy định 5 năm 1 lần và sẽ được điều chỉnh, bổ sung trong các trường hợp biến động giá đất thị trường. Tuy nhiên, trong thực tế, rất ít trường hợp điều chỉnh bảng giá đất trong quá trình áp dụng, dẫn đến giá đất không phản ánh đúng giá đất thực tế của thị trường, ở thời điểm đó.

Thể chế hóa Nghị quyết số 18 trên cơ sở thống nhất giữa các cơ quan, dự thảo luật quy định ban hành bảng giá đất hàng năm, để đảm bảo giá đất bám sát giá thị trường và mở rộng phạm vi áp dụng bảng giá. Dự thảo Luật cũng quy định UBND cấp tỉnh có trách nhiệm trình hội đồng nhân dân các cấp quyết định điều chỉnh, sửa đổi và bổ sung giá đất để công bố, áp dụng từ ngày 1/1 của năm tiếp theo hoặc điều chỉnh sửa đổi, bổ sung trong năm đó và giao cho Chính phủ quy định chi tiết, để đảm bảo giá đất sẽ được cập nhật kịp thời với thực tế.

Nhằm đảm bảo chất lượng bảng giá đất, cơ quan quản lý nhà nước các cấp cần nâng cao hơn trình độ, năng lực trong quá trình thực thi pháp luật, hoàn thành cơ sở dữ liệu số và hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, để phục vụ công tác quản lý sử dụng đất, UBTVQH và Chính phủ sẽ chỉ đạo quá trình thực hiện Luật này.

Về giải trình, tiếp thu ý kiến đóng góp của đại biểu về phương pháp thặng dư (quy định tại điểm C, khoản 5, Điều 158), ý kiến cho rằng tại khoản 5 hiện tại không quy định phương pháp thặng dư trong định giá đất.

Ông Thanh cho hay, theo UBTVQH, định giá đất là vấn đề khó, nội dung quy định tại dự thảo luật đã được Quốc hội và Chính phủ tiếp thu ý kiến đại biểu quốc hội và nghiêm túc nghiên cứu để thiết kế phương pháp định giá có tính cụ thể hóa và có tính kế thừa, có đổi mới, nhưng phải đảm bảo bao quát để có thể áp dụng cho các trường hợp cụ thể và trong lâu dài.

Dự thảo Luật cũng quy định mang tính nguyên tắc, xác định rõ nội hàm, các trường hợp hay điều kiện cụ thể áp dụng từng phương pháp. Cơ quan đã cân nhắc kỹ lưỡng, thống nhất về việc tiếp tục quy định về phương pháp thặng dư tại dự thảo Luật này.

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang phát triển và sử dụng phương pháp thặng dư, trên cơ sở ước tính giá trị tương lai là điều cần thiết, vì chưa có sẵn thông tin từ dự án tương tự đã được thực hiện để áp dụng các phương pháp định giá khác.

Bên cạnh đó, phương pháp thặng dư vẫn là phương pháp được áp dụng phổ biến trên cả thế giới và cả Việt Nam.

Về vấn đề thu hồi đất nhằm phục vụ mục đích phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích cộng đồng, lợi ích quốc gia tại điều 79, ý kiến đề nghị bảo khoản 32, tại điều này, thực hiện theo quy định của luật ban hành văn bản quy phạm.

Trên cơ sở trao đổi và thống nhất giữa các cơ quan, UBTVQH tiếp thu ý kiến của ĐBQH theo hướng: Tiếp tục quy định rõ tại khoản 32, điều 79 là trường hợp được Quốc hội xem xét theo trình tự, thủ tục rút gọn, như quy định tại khoản 1, điều 8, luật đầu tư 2020 sửa đổi, bổ sung danh mục, ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Về hiệu lực thi hành tại Điều 252, tiếp thu ý kiến của ĐBQH và dựa trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, dự thảo quy định hiệu lực sớm với điều 190 và điều 248 dự thảo luật này, từ ngày 1/4/2024.