Các lệnh trong chứng khoán bạn cần biết

Người mới tham gia thị trường cần bắt đầu từ kiến thức cơ bản để hiểu cách vận hành, cách giao dịch trên sàn. Tìm hiểu các lệnh trong chứng khoán là điều cần thiết để bạn giao dịch hiệu quả. Bạn là F0 và chưa biết nhiều về cách lệnh trong chứng khoán, ý nghĩa của từng lệnh là gì? Thứ tự ưu tiên của các lệnh ra sao? Hãy cùng VNSC tìm hiểu tổng quan về các lệnh trong chứng khoán qua bài viết dưới đây nhé!

Các lệnh trong chứng khoán phổ biến và ý nghĩa

Các lệnh trong chứng khoán là tổ hợp những thao tác mà bạn phải thực hiện để mua – bán trên thị trường. Mỗi lệnh trong chứng khoán sẽ có ý nghĩa và vai trò riêng mà nhà đầu tư cần nắm rõ để sử dụng hiệu quả:

Lệnh giới hạn (Limit Order)

Lệnh giới hạn – LO cho phép nhà đầu tư đặt mua – bán một loại chứng khoán với mức giá xác định trước hoặc tốt hơn. Có nghĩa, giao dịch chỉ được thực hiện khi mức giá đáp ứng mức giá giới hạn mà bạn đã đặt ra.

Đặc điểm của lệnh LO:

• Lệnh LO được thực xuyên suốt phiên giao dịch trước 14h45, trừ sàn Upcom giao dịch trước 15h.
• Nếu lệnh LO được đặt ở giờ nghỉ chưa thì sẽ ở trạng thái chờ, cho đến khi vào phiên buổi chiều lệnh này sẽ có hiệu lực.
• Lệnh LO có hiệu lực cho đến khi bị hủy hoặc hết phiên giao dịch ngày hôm đó.

Lệnh thị trường (Market Price – MP)

Lệnh thị trường cho phép nhà đầu tư mua – bán một mã chứng khoán với mức giá tốt nhất có sẵn trên thị trường, ngay tại thời điểm đặt lịch. Đặc điểm của lệnh thị trường MP:

• Lệnh MP sẽ được ưu tiên khớp trước tất cả các lệnh khác, cho phép nhà đầu tư giao dịch ngay lập tức.
• Giá giao dịch không ổn định phụ thuộc vào cung cầu của thị trường ở thời điểm đặt lệnh. Do vậy, nhà đầu tư có thể mua bán với giá cao hoặc thấp hơn nếu thị trường có biến động mạnh.
• Rủi ro cao khi thị trường biến động mạnh và nhà đầu tư khó kiểm soát mức giá muốn mua bán.

Lệnh điều kiện

Lệnh điều kiện cho phép nhà đầu tư đặt trước một lệnh mua hoặc bán, nhưng chỉ được thực hiện khi đáp ứng điều kiện nhất định. Điều kiện này thường liên quan đến giá cổ phiếu hoặc chỉ số tài chính nào đó.

Đặc điểm của lệnh điều kiện:

• Tự động hóa giúp nhà đầu tư tiết kiệm thời gian theo dõi, đặt lệnh khi thị trường biến động.
• Giải pháp hạn chế rủi ro, kiểm soát lỗ trong giới hạn cho nhà đầu tư.
• Linh hoạt thiết lập điều kiện tùy theo từng chiến lược đầu tư của từng người chơi.
• Tuy nhiên, lệnh điều kiện khá phức tạp, không phải ai cũng hiểu để áp dụng hiệu quả. 

Các lệnh điều kiện phổ biến: 

• Lệnh OCO (One Cancels the Other): 2 lệnh được đặt cùng 1 lúc, nếu khớp 1 lệnh, lệnh còn lại sẽ tự động hủy.
• Lệnh dừng và đảo chiều (Stop and Reverse): Giá chạm đến mức giá dừng thì lệnh sẽ được kích hoạt và thực hiện giao dịch ngược với vị thế hiện tại.
• Lệnh theo dõi (Trailing Stop): tự động điều chỉnh mức giá dừng theo biến động thị trường.

Lệnh ATO (At The Open)

Lệnh ATO cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán một mã chứng khoán với mức giá mở cửa phiên giao dịch. Mức giá này được hệ thống quyết định dựa vào cung cầu trong 15 phút đầu phiên giao dịch.

Đặc điểm nổi bật của lệnh ATO:

• Giá khớp lệnh thường được xác định từ sau 15 phút đầu mở cửa thị trường.
• Lệnh ATO thường được ưu tiên khớp lệnh trước các lệnh khác như lệnh giới hạn.
• Thời điểm hiệu lực của lệnh ATO là trong khoản thời gian khớp lệnh mở cửa.

Lệnh ATO cho phép nhà đầu tư khớp lệnh nhanh chóng, không cần phân tích quá nhiều, đơn giản để thực hiện. Tuy nhiên, lệnh ATO lại khó kiểm soát về giá, rủi ro cao khi thị trường biết động ngược dự đoán khiến nhà đầu tư có thể bỏ lỡ cơ hội.

Lệnh ATC (At The Close)

Lệnh ATC cho phép nhà đầu tư mua bán cổ phiếu với mức giá đóng cửa phiên giao dịch ngày hôm đó. Tương tự với mức giá mở cửa, mức giá đóng cửa cũng được hệ thống tự động quyết định dựa vào cung cầu trong 15 phút cuối phiên giao dịch.

Điểm nổi bật của lệnh ATC:

• Giá lệnh ATC được xác định ở thời gian đóng cửa phiên giao dịch, thường trong 15 phút cuối cùng.
• Ưu tiên khớp lệnh trước các lệnh giới hạn.
• Thời gian hiệu lực trong thời gian khớp lệnh đóng cửa, kết thúc phiên sẽ bị hủy.

Lệnh dừng (Stop Order)

Lệnh dừng SO là một loại lệnh điều kiện – Lệnh này sẽ được kích hoạt khi giá thị trường đạt đến một mức giá xác định trước đó. Lệnh SO được dùng để bảo vệ khoản lợi nhuận và hạn chế rủi ro. 

Nhà đầu tư sẽ đặt một mức giá để kích hoạt lệnh, khi thị trường đạt đến giá mục tiêu, thì lệnh sẽ chuyển thành lệnh thị trường và giao dịch ngay lập tức. Hiện nay, nhà đầu tư có thể đặt nhiều loại lệnh dừng như:

• Lệnh dừng lỗ, giảm thiểu lỗ khi thị trường đi ngược dự đoán.
• Lệnh dừng chốt lời để bảo vệ khoản lợi nhuận khi cổ phiếu đạt mức giá mục tiêu.
• Lệnh theo dõi sẽ tự đồng điều chỉnh giá kích hoạt tùy theo biến động thị trường, giúp tối đa lợi nhuận tốt hơn.

Lệnh khớp lệnh sau giờ PLO (Post Opening)

Lệnh PLO là lệnh giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa. Lệnh PLO chỉ được nhập vào hệ thống trong phiên giao dịch sau giờ và sẽ được thực hiện khi hệ thống có lệnh đối ứng chờ sẵn (tức là nếu bạn đặt mua 100 cổ A thì cũng có người đặt bán 100 cổ A). Giá thực hiện của lệnh này là giá kết thúc phiên giao dịch ngày hôm đó.

Lệnh PLO khi đã nhập thì không thể sửa và hủy. Nếu phiên khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục không xác định được giá thực hiện khớp lệnh, lệnh PLO sẽ không được nhập vào hệ thống.

Thứ tự ưu tiên các lệnh trong chứng khoán

Tiếp theo bạn cần hiểu thứ tự ưu tiên của các lệnh trong chứng khoán. Đây là nguyên tắc giao dịch trên sàn chứng khoán đã được hệ thống.

Các nguyên tắc khớp lệnh trong chứng khoán

Cụ thể, các nguyên tắc khớp lệnh trong chứng khoán sẽ tuân thủ theo:

• Nguyên tắc ưu tiên về giá: Là nguyên tắc cơ bản trong giao dịch chứng khoán, nhằm đảm bảo tính thanh khoản của thị trường và các giao dịch công bằng, dựa trên nguyên tắc cung cầu. Cụ thể, lệnh mua với giá cao hơn sẽ được ưu tiên trước, lệnh bán với giá thấp hơn sẽ được ưu tiên khớp trước. Ưu tiên về giá sẽ phản ánh đúng giá trị thực của chứng khoán trên thị trường.
• Nguyên tắc ưu tiên về thời gian: Khi có nhiều lệnh cùng mức giá thì lệnh nào được gửi đến hệ thống trước sẽ được khớp trước. 
• Nguyên tắc ưu tiên về khối lượng: Áp dụng sau khi ưu tiên mức giá và thời gian. Nếu có lệnh đưa vào cùng mức giá và cùng thời gian thì sẽ xem xét đến khối lượng khớp lệnh lớn hơn được khớp trước.

Thứ tự ưu tiên cụ thể trong các lệnh chứng khoán 

Các lệnh trong chứng khoán khá nhiều, chúng cũng được ưu tiên khớp dựa trên các nguyên tắc công bằng, tối ưu hóa lợi nhuận cho nhà đầu tư, tạo lập thị trường, đảm bảo tính thanh khoản. Cụ thể, thứ tự ưu tiên các lệnh trong chứng khoán sẽ từ trên xuống dưới như sau:

• Lệnh thị trường sẽ được ưu tiên khớp ngay lập tức với giá tốt nhất tại thời điểm đặt lệnh.
• Lệnh giới hạn sẽ được khớp khi giá đến mức giới hạn hoặc tốt hơn.
• Lệnh dừng sẽ được kích hoạt khi giá thị trường đạt đến mức giá dừng và sau đó chuyển thành lệnh thị trường hoặc lệnh giới hạn.
• Lệnh ATO được ưu tiên khớp trước các lệnh khác trong phiên ATO. 
• Lệnh ATC được ưu tiên khớp trước các lệnh khác trong phiên ATC.

Trên đây là những thông tin cơ bản về các lệnh trong chứng khoán quan trọng mà nhà đầu tư mới cần tìm hiểu để nắm rõ quy luật vận hành, khớp lệnh của thị trường.

Disclaimers: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo và cung cấp thông tin, không phải là lời khuyên đầu tư. Nội dung chia sẻ có thể đã cũ do yếu tố thời gian. Vui lòng chủ động tìm hiểu thêm thông tin.

VNSC by Finhay – Tích lũy và đầu tư từ đây

Finhay, chủ quản của Chứng khoán Vina (VNSC): Giấy phép số 50/UBCK-GPHĐKD do Ủy ban Chứng Khoán Nhà Nước cấp ngày 29 tháng 12 năm 2006

• Website: https://vnsc.vn
• Hỗ trợ trực tiếp: m.me/finhayvn
• Group Cộng đồng Finhay: https://www.facebook.com/groups/finhay/