Các trường phái đầu tư chứng khoán phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay

Khi tham gia thị trường chứng khoán, việc chọn cho mình một phong cách đầu tư phù hợp là vô cùng quan trọng để tối đa được lợi nhuận. Hiện nay, thị trường tồn tại khá nhiều trường phái đầu tư khác nhau với những ưu và nhược điểm riêng biệt. Vậy cụ thể những trường phái đầu tư đó là gì? Nên chọn trường phái nào tốt nhất cho bản thân? Những thông tin trong bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có câu trả lời.

Trường phái đầu tư chứng khoán là gì?

Trường phái đầu tư chứng khoán được hiểu là bao gồm những nguyên tắc, phương hướng và cách tham gia của nhà đầu tư vào thị trường. Trong thực tế, tại mỗi giai đoạn đầu tư riêng biệt, nhà đầu có thể áp dụng theo các trường phái chứng khoán khác nhau. Điều này giúp đảm bảo chiến lược đầu tư chứng khoán phù hợp nhất với tình hình của thị trường. Vì vậy, trường phái đầu tư chứng khoán thể hiện rõ ràng được suy nghĩ và ý định của nhà đầu tư.

Trong cùng một thời điểm của thị trường chứng khoán, nhà đầu tư thuộc trường phái khác nhau sẽ nhận biết cơ hội khác nhau. Việc này tạo nên những hành động và quyết định khác nhau mang đến lợi nhuận khi đầu tư.

Ví dụ: Khi thị trường đi lên và giá cổ phiếu trong đà tăng, nhiều người mua vào với số lượng lớn vì tin rằng giá sẽ tiếp tục tăng trưởng trong tương lai. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư khác  tại thời điểm đó lại bán ra vì họ nghĩ rằng cổ phiếu đã đạt ngưỡng giá trị. Như vậy có thể kết luận rằng, trong cùng xu hướng nhưng lựa chọn của nhà đầu tư hoàn toàn khác nhau. Nhà đầu tư quyết định chọn trường phái đầu tư nào sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự lãi/lỗ của họ.

Khi bạn tham gia vào thị trường chứng khoán, hãy tích lũy dần kinh nghiệm và xác định trường phái đầu tư phù hợp với bản thân. Sự kiên trì và bình tĩnh sẽ mang đến khả năng thành công cao hơn. Ngược lại, nếu bạn dao động quá nhiều, thiếu sự đầu tư nhất quán thì có thể khiến việc đầu tư nhiều may rủi và cảm tính hơn.

Các trường phái đầu tư chứng khoán phổ biến nhất

Tại thị trường Việt Nam, các trường phái đầu tư chứng khoán phổ biến nhất là:

• Đầu tư giá trị
• Tăng trưởng
• Cơ bản
• Kỹ thuật

Mỗi trường phái có đặc điểm riêng cho các nhà đầu tư lựa chọn, cụ thể như sau: 

Đầu tư chứng khoán giá trị – Value Investing Philosophy

Những nhà đầu tư chứng khoán huyền thoại đa số đều tuân theo trường phái đầu tư giá trị này. Nổi bật là Benjamin Graham – cha đẻ của trường phái đầu tư chứng khoán này và tỷ phú Warren Buffett. Công cụ được sử dụng nhiều nhất là báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

Họ là những người nổi bật và có kinh nghiệm cũng như hiểu biết hàng đầu về tài chính chứng khoán. Theo cách đầu tư này, bạn cần phân tích sâu vào giá trị nội tại của doanh nghiệp. Từ đó, bạn có thể đầu tư vào những mã cổ phiếu có giá thị trường đang thấp hơn giá trị nội tại trong tương lai. Thời gian giữ cổ phiếu có thể rất lâu đến hàng chục năm và kết hợp với lãi kép để gia tăng giá trị tài sản.

Ưu điểm:

• Nhà đầu tư có thể nắm giữ tài sản là cổ phiếu với mức giá thấp hơn giá trị thực của nó. 
• Tận dụng được công cụ đòn bẩy thời gian ít nhất để tạo ra mức tài sản có giá trị trong thời gian lâu dài nhất. 
• Nhà đầu tư theo trường phái giá trị chuyên nghiệp sẽ nắm giữ được cổ phiếu có giá trị gia tăng bền vững. 
• Hình thức đầu tư giá trị không chịu tác động từ các yếu tố khác như tâm lý đám đông và hiệu ứng FOMO. Những vấn đề như biến động giá cả mỗi ngày không phải điều cần quan tâm, nhà đầu tư chỉ quan tâm đến giá trị nội tại của doanh nghiệp đang mua cổ phiếu. 

Nhược điểm:

• Ở những thời điểm thị trường tăng mạnh thì hầu hết các công ty đều trên giá trị thực. Vì thế, không có nhiều cơ hội cho nhà đầu tư giá trị tại giai đoạn này. 
• Có thể vụt mất các cơ hội đầu tư tăng trưởng khác do đã nắm giữ cổ phiếu dài hạn mình đang đầu tư.
• Lợi nhuận chỉ nằm giới hạn trong vùng giá trị thực của doanh nghiệp. Và nhà đầu tư sẽ bỏ qua phần này nếu doanh nghiệp tiếp tục tăng trưởng vượt hẳn giá trị thực. 
• Không phù hợp cho nhà đầu tư cá nhân, nhà đầu tư F0 bởi khối lượng dữ liệu phải xử lý quá lớn, và những thông tin cho nhà đầu tư cá nhân thường là một chiều. Vì vậy, nhà đầu tư rất khó tiếp cận được với những dữ liệu chính thống. 
• Trong thời gian nắm giữ, giá trị cổ phiếu có thể không đạt mức giá trị ước tính của nhà đầu tư. Lúc này, nhà đầu tư phải đối mặt với rủi ro thay đổi giá trị thực của cổ phiếu. 
• Phương pháp đầu tư giá trị cũng khó xác định chính xác được giá cổ phiếu đã về đến giá trị thấp nhất chưa và liệu rằng giá cổ phiếu có tiếp tục giảm nữa hay không.

Đầu tư chứng khoán tăng trưởng – Growth Investing Philosophy

Trường phái đầu tư tăng trưởng là kế hoạch tập trung vào những công ty mới phát triển, danh tiếng còn ít nhưng có tiềm năng vượt trội trong tương lai. Đây là trường phái hoàn toàn ngược lại với đầu tư giá trị, bạn không cần chờ giá cổ phiếu xuống thật thấp mà có thể mua ở giá cao để trong tương lai bán giá cao hơn nữa.

Nhà đầu tư (NĐT) thành công với trường phái này cần có tầm nhìn sâu rộng, đủ hiểu biết thị trường, biết phân tích giá trị doanh nghiệp và cần sở hữu kinh nghiệm kỳ cựu. Bạn cần nhận định tiềm lực phát triển của ngành, đánh giá đúng năng lực tài chính của công ty thông qua các báo cáo để có số liệu làm cơ sở cho chiến lược đầu tư.

Ưu điểm: 

• NĐT bắt lấy cơ hội nhanh chóng, đánh giá được tiềm năng của thị trường chứng khoán. 
• Mang đến giá trị lợi nhuận vượt bậc hơn so với đầu tư tại thị trường chung.
• NĐT theo trường phái tăng trưởng có thể vận dụng vốn linh hoạt nhằm tăng mức lợi nhuận tùy theo biến động của thị trường. 

Nhược điểm: 

• Mức độ rủi ro và sự biến động cao do tăng trưởng tính theo thời điểm, khó duy trì trong thời gian dài. Đồng thời, doanh nghiệp phát triển cũng chịu tác động từ nhiều yếu tố như tâm lý, thị trường. 
• Hình thức này tốn nhiều thời gian khi cần đánh giá độ tin cậy từ những chỉ số tăng trưởng. 
• Mức giá cổ phiếu khi mua vào có thể cao hơn nhiều so với giá trị thực của nó. Cũng có những trường hợp sự tăng trưởng theo dự đoán không xảy ra nên NĐT bị lỗ.

Đầu tư chứng khoán cơ bản – Fundamental Investing Philosophy

Đây là trường phái đầu tư dựa trên cơ sở giá trị nội tại của cổ phiếu, được đánh giá thông qua việc phân tích chỉ số tài chính và tiềm năng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp. Nhà đầu tư theo trường phái này thường định giá cổ phiếu thông qua các yếu tố định lượng và yếu tố định tính, bao gồm: 

• Định lượng là sự phân tích dữ liệu từ báo cáo tài chính định kỳ của doanh nghiệp, ví dụ như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
• Định tính là sự phân tích những yếu tố có thể tác động đến kết quả kinh doanh của công ty. Chúng gồm có: phân tích vĩ mô các chính sách từ chính phủ, tỷ giá, mức lạm phát; phân tích ngành gồm cung/cầu sản phẩm, tiềm năng ngành, sức mua; phân tích doanh nghiệp về mô hình kinh doanh, điểm mạnh để cạnh tranh, rủi ro có thể gặp…

Những nhà đầu tư chuyên nghiệp và có kinh nghiệm trong ngành tài chính chứng khoán phù hợp với trường phái này. Bởi sự kết hợp của nhiều yếu tố đánh giá bao quát toàn diện từ tài chính đến những kiến thức kinh tế xã hội mới giúp nhà đầu tư đánh giá đúng sức khỏe tài chính doanh nghiệp.

Từ đó họ biết được giá trị ước tính hợp lý của cổ phiếu. Vì thế, đầu tư theo trường phái cơ bản có ưu điểm và nhược điểm của loại hình đầu tư theo giá trị và tăng trưởng. 

Đầu tư chứng khoán kỹ thuật – Technical Analysis Philosophy

Những nhà đầu tư nhạy bén với thị trường, có kỷ luật và quản lý rủi ro tốt khá phù hợp với đầu tư theo trường phái kỹ thuật. Hoặc những người muốn “lướt sóng” ngắn hạn hay đầu cơ cũng có thể chọn phương thức này để tham gia thị trường. Đây là một trường phái mà phần lớn nhà đầu tư Việt Nam đang theo đuổi.

Với phương thức này, bạn không cần quá quan tâm đến giá trị nội tại của doanh nghiệp. Thay vào đó, bạn cần tập trung nghiên cứu biểu đồ thị trường, các yếu tố kỹ thuật thông qua biểu đồ giá và khối lượng để dự đoán xu hướng giá trong tương lai.

Ưu điểm của trường phái đầu tư kỹ thuật: 

• Đơn giản: Không yêu cầu cao về chuyên môn của người tham gia, bạn không cần hiểu rõ về báo cáo tài chính doanh nghiệp. Điều cần quan tâm nhất là biến động giá và khối lượng cổ phiếu thể hiện trên đồ thị. 
• Nhanh chóng: Trong thời gian ngắn, bạn có thể xem hàng chục/hàng trăm mã cổ phiếu khác nhau. Bạn cũng có thể tạo bộ lọc phân tích kỹ thuật nhanh chóng.

Nhược điểm: 

• Trường hợp bên mua và bán chưa rõ ràng vị thế của mình thì các chỉ báo phân tích kỹ thuật sẽ trở nên lộn xộn, thiếu chính xác. Lúc này bạn chủ yếu dựa vào yếu tố may mắn là chính.
• Các chỉ số kỹ thuật được sử dụng cũng bị các đội lái chứng khoán chi phối. Họ điều tiết giá của cổ phiếu theo mục đích khác nhau, ảnh hưởng đến biến động giá. Nhóm người này cực kỳ am hiểu tâm lý người chơi chứng khoán, thường tạo ra những đợt tăng giảm giá ảo để loại bỏ các F0 chứng khoán. Nếu bạn không nhạy bén có thể sập bẫy giá.

Nên chọn trường phái đầu tư nào là tốt nhất?

Không dễ để nhận định chắc chắn rằng trường phái đầu tư nào mới là lựa chọn lý tưởng nhất vì bản thân mỗi nhà đầu tư có những điểm mạnh, điểm yếu riêng phù hợp với từng trường phái. Các nhà đầu tư thường rất khó để áp dụng toàn bộ các phương thức mà cần xác định loại nào thích hợp nhất với mục tiêu đầu tư và tỷ lệ rủi ro có thể chấp nhận được. 

Trường phái cơ bản thích hợp cho những người có kinh nghiệm và kiến thức toàn diện, đầu tư tăng trưởng và giá trị cũng vậy. Lựa chọn những trường phái này đòi hỏi nhà đầu tư cần hiểu biết sâu rộng về doanh nghiệp cũng như tình hình kinh tế vĩ mô để đánh giá cổ phiếu. Còn trường phái kỹ thuật thích hợp với nhà đầu tư nhanh nhạy với thị trường, các nhà đầu tư lướt sóng và sử dụng các công cụ phân tích để có thông tin. 

Theo kinh nghiệm từ các chuyên gia đầu tư thì bạn nên tập trung theo một trường phái đầu tư sẽ có hiệu quả hơn là thay đổi liên tục. Tìm được cho mình phương pháp đầu tư chứng khoán tốt nhất là điều cần thiết với bất cứ nhà đầu tư nào. Chiến lược này có thể phù hợp với người khác nhưng chưa chắc đã phù hợp với bạn khi đầu tư chứng khoán bởi thị trường biến đổi liên tục.

Vì thế, để thành công hơn khi tham gia chứng khoán, bạn cần có đủ lượng kiến thức vững vàng cũng như kinh nghiệm thực tế dày dặn. Đầu tư sớm với số vốn nhỏ là một khởi đầu an toàn với các nhà đầu tư F0, bạn có thể thành công hoặc thất bại nhưng sẽ tích lũy được nhiều kinh nghiệm cho bản thân.

Những thông tin về các trường phái đầu tư chứng khoán ở trên hy vọng sẽ giúp bạn lựa chọn phương thức phù hợp cho bản thân. Hãy nghiên cứu kỹ càng thì trường và những vấn đề liên quan để có chiến lược đầu tư hiệu quả nhất, đồng thời phòng tránh rủi ro.