BlackRock vừa giải thể quỹ ETF iShares là sự kiện đơn lẻ liên quan đến kế hoạch đầu tư của Tập đoàn này. Tuy nhiên, nhìn ở góc độ rộng hơn thị trường chứng khoán Việt cần sớm cải thiện các tiêu chí còn yếu và vướng mắc theo nhận định của FTSE hay MSCI để hút nguồn vốn ngoại…

Như thông tin mới đây, Tập đoàn quản lý tài sản BlackRock đã thông qua báo cáo cập nhật về quỹ ETF iShares Frontier và Select EM sẽ ngừng giao dịch và không còn chấp nhận lệnh tạo và mua lại chứng chỉ quỹ sau khi thị trường đóng cửa vào ngày 31/03/2025, lộ trình này vẫn có thể sẽ thay đổi.

Quỹ ETF này có cổ phiếu Việt chiếm tỷ trọng cao nhất với 28% trên tổng quy mô tài sản 425 triệu USD, tương đương với hơn 10.800 tỷ đồng. Kể từ thời điểm đưa ra thông báo đến nay, quỹ này đã thực hiện thanh lý cổ phiếu với số lượng lớn và đang tiếp tục bán dần các tài sản trong danh mục.

Theo đánh giá của BSC Research, hành động giải thể quỹ ETF này có thể không ảnh hưởng lớn đến thị trường chứng khoán Việt và đây cũng là thời điểm để các quỹ đầu tư/ cơ quan quản lý đánh giá, xác nhận lại mục tiêu với tầm nhìn dài hạn hơn.

Nói về lý do ETF iShares chấm dứt hoạt động, theo thống báo trong ngày 7/6, BlackRock thông báo giải thể 15 quỹ tương hỗ và ETFs có trụ sở tại Mỹ, nhằm đáp ứng mục tiêu đầu tư của họ sau khi đánh giá về môi trường hoạt động, pháp lý cũng như dựa trên cơ sở nhu cầu của các nhà đầu tư mà quỹ này đang quản lý.

Tuy nhiên, sự kiện giải thể này có thể xuất phát từ một số nguyên nhân sau: Định hướng thay đổi, tập trung để đạt kết quả cao hơn. BlackRock là tập đoàn quản lý tài sản hàng đầu thế giới, cung cấp hơn 600 quỹ tương hỗ và quỹ ETF để các nhà đầu tư lựa chọn, với các thị trường chứng khoán khác nhau.

Bên cạnh các yếu tố về môi trường đầu tư, nhu cầu của khách hàng thay đổi và hiệu suất các kênh tài sản khác nhau đang ấn tượng và điển hình nhất là việc ra đời của quỹ ETF Bitcoin, sau thời gian dài chờ đợi – đã tạo nền tảng cơ sở để Tập đoàn đánh giá lại và giải thể các quỹ hoạt động kém hiệu quả.

iShares đầu tư dàn trải với tham vọng nhiều mục tiêu: Nhìn lại quá trình hoạt động, khi giữ bộ chỉ số cũ đã có thời điểm mà quy mô hoạt động của quỹ này lên đến 800 triệu USD trong giai đoạn 2014 và 2018. Tuy nhiên sau đó quy mô quỹ liên tục giảm, ngoại trừ giai đoạn tháng 11/2022.

Kể từ thời điểm có sự chuyển đổi bộ chỉ số mới, danh mục đầu tư của quỹ iShares trở nên dàn trải, khi hướng đến một số mã cổ phiếu thuộc nhóm thị trường mới nổi, thay vì tập trung vào các cổ phiếu trong thị trường cận biên như trước đây. Mặc dù ý tưởng của việc chuyển đổi là để tăng tính hấp dẫn, thu hút thêm nhiều nhà đầu tư.

Việc đa dạng hóa quá mức đã khiến cho danh mục của quỹ này quá dàn trải, không nêu bật được mục tiêu chính hướng đến. 

Hiệu suất đầu tư không hiệu quả: Theo dữ liệu được đưa ra bởi Bloomberg, hiệu suất của iShares thực sự không hiệu quả khi so sánh với ETF tham chiếu chỉ số S&P500, cũng như chỉ số VN30 quốc gia có tỷ trọng cổ phiếu lớn toàn cầu. Điều này là tác nhân khiến quỹ không huy động được thêm vốn, khi các nhà đầu tư Hoa Kỳ có nhiều sự lựa chọn tốt hơn.

Ngược lại, nhìn sang quỹ ETF Fubon Đài Loan – quỹ này có quy mô lớn nhất thị trường chứng khoán Việt và tham chiếu theo chỉ số FTSE Vietnam 30 Index, thì quỹ này đang được quản lý tốt, trong quá trình huy động thêm vốn với các nhà đầu tư trong nước, dù thị trường chứng khoán Đài Loan đang ở giai đoạn trưởng ấn tượng.

Theo BSC research, không quá đáng lo ngại về hoạt động thanh lý quỹ iShares. Hiện ETF iShares có quy mô không đáng kể tại thị trường Việt Nam, đặc biệt kể từ ngày 7/6 đến hết ngày 18/6/2024, quỹ này đã giảm tỷ trọng cổ phiếu Việt từ 28% xuống 13,77% tương đương giá trị còn lại chỉ khoảng 50,22 triệu USD. Do vậy, áp lực bán ra mạnh nhất trong ngày 10-11/6 vừa qua, sau đó tốc độ này đã chững lại và dừng lại ở mức 13,77%, dựa trên số liệu mà quỹ công bố.

Áp lực bán ròng của quỹ iShares sẽ giảm bớt và không ảnh hưởng nhiều đến tâm lý nhà đầu tư. Thay vào đó, nhà đầu tư cần chú ý hơn đến các quỹ chủ động, ETF đang có quy mô lớn trên thị trường như Diamond hay Fubon…

“BlackRock giải thể quỹ ETF iShare là sự kiện riêng lẻ của tập đoàn này, nhưng nhìn rộng hơn thì thị trường chứng khoán Việt Nam cần sớm cải thiện những tiêu chí còn thiếu, theo nhận định của FTSE và MSCI để đáp ứng mục tiêu nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi, mà Chính phủ đã đề ra trong năm 2025. Đây sẽ là bước ngoặt để thị trường chứng khoán Việt thu hút được nhà đầu tư nước ngoài, với dòng vốn mới như mở ra cơ hội cho doanh nghiệp trong nước’’, BSC research nhấn mạnh.