Lãi suất tham chiếu là gì? Hoạt động của lãi suất ngân hàng tại Việt Nam 2023

Trong bất kỳ hoạt động đầu tư tài chính nào, vấn đề lãi suất luôn được quan tâm vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập/ chi phí dự kiến trong tương lai. Lãi suất tham chiếu là một khái niệm tương tự. Bài viết này, VNSC sẽ cùng bạn tìm hiểu về lãi suất tham chiếu là gì, nó hoạt động như thế nào và lãi suất tham chiếu ngân hàng tại Việt Nam hiện nay.

Lãi suất tham chiếu là gì?

Lãi suất tham chiếu (Reference Rate) được hiểu là một mức lãi suất tiêu chuẩn sử dụng để đặt ra các mức lãi suất khác. Mỗi loại giao dịch sẽ có một mức lãi suất tham chiếu khác nhau. 

Hiện nay, lãi suất tham chiếu phổ biến nhất là LIBOR – mức tương đương với lãi suất của quỹ liên bang (federal funds rate)/ lãi suất cho vay giữa các ngân hàng với nhau. Lãi suất tham chiếu là yếu tố cực kỳ quan trọng trong hoạt động tín dụng ngân hàng nói chung, các khoản thế chấp nhà ở nói riêng.

Ví dụ, khi đầu tư trái phiếu, bạn sẽ thấy lãi suất được đề cập như sau: 

Lãi suất trái phiếu  = Lãi suất tham chiếu + biên độ

Như vậy, lãi suất tham chiếu được dùng để định ra lãi suất của trái phiếu.

Ngoài ra, để tính toán được một mức lãi suất cần phụ thuộc vào mục đích sử dụng chúng. Nếu dùng lãi suất như một thước đo tỷ lệ lạm phát hay đánh giá sức khỏe kinh tế thì sẽ rất khó tính toán, vì bạn sẽ phải kết hợp với các chỉ số chuyên sâu hơn như chỉ số giá tiêu dùng (CPI), tỷ lệ thất nghiệp hoặc tỉ lệ vỡ nợ của công ty.

Ảnh hưởng của lãi suất tham chiếu là gì?

Trong hoạt động tín dụng tại các ngân hàng, lãi suất tham chiếu là cốt lõi của thế chấp theo mức lãi suất điều chỉnh. 

• Với lãi suất điều chỉnh, lãi suất của người đi vay bằng với lãi suất tham chiếu – thông thường người ta lấy là lãi suất cơ bản cộng với một khoản cố định bổ sung được gọi là mức chênh lệch. 

Xét trong trường hợp sử dụng dịch vụ vay ngân hàng, lãi suất tham chiếu sẽ có những ảnh hưởng cụ thể với từng bên tham gia. Theo đó: 

• Đối với bên cho vay: Lãi suất tham chiếu chính là tỉ lệ vay được đảm bảo, sẽ tính ở mức tối thiểu, khi đó bên cho vay kiếm được khoản chênh lệch như lợi nhuận. 
• Đối với người vay: Thay đổi về lãi suất tham chiếu có thể sẽ có tác động đến tình hình tài chính. Nếu lãi suất tham chiếu đột ngột tăng cao, người vay sẽ phải trả lãi theo lãi suất thả nổi thị trường khiến khoản tiền phải thanh toán của họ tăng lên đáng kể. 

Ví dụ: Khách hàng A cần vay 500 triệu đồng để mua nhà. Agribank với lãi suất tham chiếu đang áp dụng là bình quân lãi suất tiền gửi tiết kiệm cá nhân của 4 ngân hàng Vietinbank, BIDV, Vietcombank, Agribank, biên độ chênh lệch 1%

Cụ thể lãi suất được xác định bằng:

Lãi Suất = Lãi Suất Tham Chiếu + Biên độ

• Xác định lãi suất tham chiếu kỳ thứ nhất 5.8% ⇒ Lãi suất khách hàng chịu là: 5.8+1% = 6.8%
• Ở kỳ thứ hai lãi suất tham chiếu tăng lên 6% ⇒ Lãi suất khách hàng chịu là 7%, khoản nợ thanh toán tăng lên.
• Kỳ thứ 3 lãi suất tham chiếu giảm còn 4.4% ⇒ Lãi suất khách hàng chịu là 5.4%, khoản nợ thanh toán giảm xuống.

Tùy thuộc vào các giao dịch với mục đích cụ thể mà lãi suất tham chiếu sẽ được sử dụng theo cách khác nhau và có những tác động nhất định đến các bên/ yếu tố liên quan.

Lãi suất tham chiếu của các ngân hàng hiện nay

Hiện nay, mỗi ngân hàng sẽ đưa ra mức lãi suất tham chiếu khác nhau cho từng giao dịch. Phổ biến nhất chính là lãi suất của các giao dịch cho vay hay lãi suất tham chiếu trái phiếu. Dưới đây sẽ là một số lãi suất tham chiếu của 3 ngân hàng mới nhất đã công bố.

Lãi suất tham chiếu ngân hàng Vietinbank

Ngân hàng Vietinbank đã công bố lãi suất tham chiếu trái phiếu mã CTG2129T2 (Mã chứng khoán CTG121030) cho kỳ tính lãi từ ngày 18/11/2022, nhưng không bao gồm ngày 18/11/2023 (Kỳ tính lãi 02):

Lãi suất dùng cho Kỳ tính lãi = Lãi suất tham chiếu + 0,9%

Mức lãi suất tham chiếu: Là bình quân lãi suất tiền gửi tiết kiệm cá nhân bằng VNĐ, trả sau có kỳ hạn 12 tháng (hoặc mức lãi suất của kỳ hạn tương đương) được công bố trên trang thông tin điện tử chính thức của bốn ngân hàng tại ngày 9/11/2022, bao gồm: 

• Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam
• Ngân hàng TM Cổ Phần Đầu tư & phát triển Việt Nam
• Ngân hàng TM Cổ Phần Ngoại thương Việt Nam (Sở giao dịch)
• Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam.

Lãi suất tham chiếu của MSB

Từ tháng 9/2022, lãi suất huy động của ngân hàng MSB luôn duy trì ở mức cao. Tuy nhiên, trước thách thức của sự lạm phát, tỷ giá và diễn biến thắt chặt tiền tệ trên thế giới, lãnh đạo MSB đánh giá rằng việc tăng lãi suất tham chiếu là bất khả kháng. 

Do đó, theo thông báo mới nhất ngày 23/02/2023 ngân hàng đã thông báo tăng lãi suất tham chiếu dành cho các khách hàng cá nhân (đối với khoản vay thế chấp, tín chấp và thấu chi), áp dụng từ ngày 01/03/2023. Cụ thể: 

• Tăng lãi suất tham chiếu 0.5% với khoản vay thế chấp ngắn hạn (10.1% lên 10.6%), trung dài hạn (11.1% lên 11.6%)
• Tăng lãi suất tham chiếu 1%với khoản vay tín chấp ngắn hạn (16.5% lên 17.5%), trung dài hạn (17% lên 18%)
• Tăng lãi suất tham chiếu 1% với khoản vay thấu chi.

Lãi suất tham chiếu tại ngân hàng Agribank

Đối với trái phiếu Agribank phát hành ra công chúng năm 2022 có biên độ cụ thể như sau:

• Trái phiếu 2229: Từ 0.9 đến 1.2% áp dụng cho 5 năm đầu kỳ hạn của trái phiếu và 3.6%/ năm từ năm thứ 6.
• Trái phiếu 2230: Từ 1.1 đến 1.4% áp dụng cho 5 năm đầu kỳ hạn của trái phiếu và 3.7%/ năm từ năm thứ 6.
• Trái phiếu 2229: Từ 0.9 đến 1.2% áp dụng cho 5 năm đầu kỳ hạn của trái phiếu và 3.6%/ năm từ năm thứ 6.
• Trái phiếu 2232: Từ 1.3 đến 1.6% áp dụng cho 5 năm đầu kỳ hạn của trái phiếu và 3.8%/ năm từ năm thứ 6.
• Lãi suất được xác định trên cơ sở: Lãi Suất = Lãi Suất Tham Chiếu + 1,0%/năm.

Trong đó, lãi suất tham chiếu xác định là bình quân lãi suất tiền gửi tiết kiệm cá nhân bằng VNĐ, kỳ hạn 12 tháng, trả lãi cuối kỳ được công bố trên cổng thông tin điện tử chính thức của 04 Ngân hàng: Ngân hàng TM Cổ Phần Công thương Việt Nam, Ngân hàng TM Cổ Phần Đầu tư & Phát triển Việt Nam, Ngân hàng TM Cổ Phần Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Việt Nam tại Ngày xác định lãi suất. 

Như vậy, Lãi Suất Tham Chiếu áp dụng cho kỳ tính lãi thứ nhất được xác định tại ngày 22/12/2021 là: 5,53%/năm.

Việc tính toán và tìm được được biểu lãi suất tham chiếu phụ thuộc rất nhiều vào mục đích giao dịch. Mỗi dịch vụ khác nhau sẽ có một mức lãi suất tham chiếu cụ thể, và chắc chắn là mức lãi suất tham chiếu trái phiếu sẽ khác so với lãi suất đối với các khoản vay. 

Hy vọng nội dung trên đây đã giúp bạn đọc cập nhật được những thông tin  quan trọng về lãi suất tham chiếu. Nắm rõ lãi suất tham chiếu là gì cũng như lãi suất của các tổ chức tín dụng là rất cần thiết để có thể lên kế hoạch tốt nhất cho các khoản vay của mình, từ đó kiểm soát được tình hình tài chính cũng như dự trù cho mục tiêu lâu dài tiếp theo.