Chứng chỉ quỹ là gì? #4 Bước đầu tư CCQ dành cho người mới

Ngoài cổ phiếu, chứng chỉ quỹ cũng là là sản phẩm chứng khoán được nhiều nhà đầu tư lựa chọn. Đặc biệt, người không có nhiều kiến thức về đầu tư tài chính cũng có thể mua sản phẩm này. Vậy chứng chỉ quỹ là gì? Cách lựa chọn và các bước đầu tư như thế nào? Bạn hãy cùng Chứng khoán VINA tìm hiểu về chứng chỉ quỹ trong bài viết dưới đây.

Chứng chỉ quỹ (CCQ) là gì?

Theo Luật Chứng khoán 2019, chứng chỉ quỹ là một loại chứng khoán  xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư với một phần vốn góp vào quỹ đầu tư chứng khoán. Chứng chỉ quỹ mới được chào bán ra thị trường có mệnh giá 10.000đ.

Đầu tư chứng chỉ quỹ là gì?

Đầu tư chứng chỉ quỹ là việc nhà đầu tư bỏ tiền, vốn góp của mình vào một quỹ đầu tư chứng khoán (hay quỹ mở) và nhận lại chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu phần vốn góp này, đó chính là chứng chỉ quỹ. 

Số tiền trong quỹ đầu tư chứng khoán sẽ được các chuyên gia tài chính sử dụng để đầu tư chứng khoán. Lợi nhuận sau đó sẽ được chia cho nhà đầu tư theo đúng tỷ lệ và cam kết trả lãi đúng với thỏa thuận khi mua chứng chỉ của quỹ.

Như vậy, chứng chỉ quỹ về bản chất tương tự như cổ phiếu, đều là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu và trách nhiệm của nhà đầu tư về phần vốn góp của mình. Tuy nhiên, có một số khác biệt giữa 2 sản phẩm như sau:

• Cổ phiếu là phương tiện huy động vốn trực tiếp của doanh nghiệp, chứng chỉ được sử dụng để huy động vốn góp cho một quỹ đầu tư chứng khoán, sau đó mới trở thành vốn góp trong các doanh nghiệp.
• Người sở hữu cổ phiếu có quyền quản lý số cổ phần của mình còn người sở hữu chứng chỉ quỹ không có quyền này mà đều được ủy quyền cho công ty quản lý quỹ.
• Nhà đầu tư cổ phiếu phải tự đánh giá, lựa chọn và quyết định mua/bán cổ phiếu. Với chứng chỉ quỹ, những việc này đều do công ty quản lý quỹ thực hiện.

Điều kiện chào bán chứng chỉ quỹ lần đầu ra công chúng

Muốn chào bán chứng chỉ quỹ lần đầu ra công chứng, công ty quản lý quỹ cần đáp ứng các điều kiện sau theo khoản 5 Điều 15 Luật Chứng khoán 2019:

• Tổng giá trị số chứng chỉ quỹ đăng ký bán lần đầu ra công chúng phải đạt tối thiểu 50 tỷ đồng
• Doanh nghiệp, tổ chức đăng ký bán phải có phương án phát hành và phương án đầu tư sử dụng số vốn thu được từ đợt chào bán phù hợp với quy định trong Luật Chứng khoán 2019.
• Hoạt động của quỹ phải được Ngân hàng giám sát theo đúng quy định Luật chứng khoán 2019.
• Sau khi kết thúc đợt chào bán, chứng chỉ quỹ phải được niêm yết trên hệ thống giao dịch chứng khoán, trừ trường hợp chào bán chứng chỉ quỹ mở.

Hồ sơ chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng

Doanh nghiệp muốn chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng cần chuẩn bị hồ sơ đăng ký gồm những tài liệu sau theo khoản 5 Điều 18, khoản 2, điểm b khoản 3 Điều 19 Luật Chứng khoán 2019:

• Giấy đăng ký chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng
• Bản cáo bạch bao gồm:
  • Loại hình và quy mô đầu tư chứng khoán;
  • Mục đích, chiến lược, phương pháp, quy trình, hạn chế và các rủi ro khi đầu tư chứng khoán;
  • Tóm tắt cơ bản dự thảo Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán;
  • Phương án phát hành và thông tin hướng dẫn đầu tư vào quỹ đầu tư chứng khoán;
  • Tóm tắt thông tin về Công ty quản lý quỹ, Ngân hàng giám sát và các quy định về giao dịch với người có liên quan của công ty quản lý quỹ và ngân hàng giám sát;
  • Một số thông tin khác theo quy định pháp luật.

• Dự thảo của Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán;
• Hợp đồng nguyên tắc về việc giám sát giữa công ty quản lý quỹ và ngân hàng giám sát;
• Hợp đồng nguyên tắc về phân phối;
• Hợp đồng nguyên tắc được ký với tổ chức cung cấp các dịch vụ có liên quan (nếu có);
• Cam kết bảo lãnh phát hành (nếu có).

Lưu ý: Bản cáo bạch phải có chữ ký của Chủ tịch HĐQT/Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch, Tổng giám đốc (Giám đốc) của công ty quản lý quỹ,  người đại diện theo pháp luật của công ty bảo lãnh phát hành (nếu có). Trường hợp ký thay phải có văn bản ủy quyền theo quy định pháp luật.

Các chứng chỉ quỹ ở Việt Nam

Chứng chỉ quỹ được nhiều nhà đầu tư trên thế giới quan tâm. Tại Việt Nam hình thức đầu tư này cũng dần trở nên phổ biến, có nhiều quỹ đầu tư uy tín của Việt Nam và quốc tế gia nhập thị trường Việt Nam. Trong đó, các chứng chỉ quỹ của các công ty quản lý quỹ thuộc công ty chứng khoán và ngân hàng được ưa chuộng nhất, có thể kể đến một số cái tên nổi bật như:

• Chứng chỉ trái phiếu TCMF: Đây là chứng chỉ quỹ của Techcombank mang lại lợi nhuận lâu dài với các sản phẩm đầu tư gồm trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi và tín phiếu tốt.
• Chứng chỉ quỹ VCBF: Đây là quỹ đầu tư của Công ty Chứng khoán Vietcombank với sản phẩm đầu tư là trái phiếu và cổ phiếu đã được niêm yết trên sàn chứng khoán.
• Chứng chỉ quỹ SSI: Sản phẩm thuộc Công ty TNHH Quản Lý Quỹ SSI (SSIAM), giá trị tối thiểu 2 triệu đồng, không giới hạn thời gian hoạt động, mang lại lợi nhuận trong dài hạn.
• Chứng chỉ quỹ Vndirect (VNDAF): Đây là chứng chỉ quỹ tập trung vào các cổ phiếu trong rổ VN30 – cổ phiếu của doanh nghiệp vốn hóa lớn, hoạt động ổn định, thị phần lớn trên thị trường. Do đó có độ an toàn cao, lợi nhuận phụ thuộc vào sự tăng trưởng của kinh tế Việt Nam.
• Chứng chỉ quỹ VFM: Sản phẩm của CTCP Quản lý Quỹ đầu tư Việt Nam (VFM). Quỹ có danh mục đầu tư cân đối, đa dạng, mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và hạn chế rủi ro thấp nhất.
• Chứng chỉ quỹ ETF: Sản phẩm thuộc Quỹ đầu tư Dragon Capital, tập trung vào đầu tư trái phiếu, cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn như Thép Hòa Phát (HPG), FPT, Vietcombank (TCB), Thế giới di động (MWG), Ngân hàng Á Châu (ACB)…

Có nên đầu tư CCQ không?

Với nhiều nhà đầu tư, chứng chỉ quỹ vẫn còn là một sản phẩm mới, không biết có nên đầu tư hay không. Muốn biết có nên đầu tư chứng chỉ quỹ không, nhà đầu tư cần tìm hiểu thông tin sản phẩm, phân tích, so sánh những lợi ích và rủi ro khi đầu tư sản phẩm này.

Lợi ích

Lợi ích đầu tiên và dễ nhận thấy nhất của chứng chỉ quỹ là người không có nhiều kiến thức về thị trường cũng có thể tham gia đầu tư. Mua chứng chỉ quỹ đồng nghĩa với việc ủy quyền cho công ty quản lý quỹ sử dụng số vốn góp của mình để đầu tư. Bạn không nhất thiết phải là chuyên gia tài chính vẫn có thể tham gia đầu tư chứng khoán.

Đầu tư chứng chỉ quỹ giúp bạn phân tán rủi ro, thu được nhiều lợi nhuận hơn. Các quỹ đầu tư luôn tập trung vào nhiều loại cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi khác nhau, không tập trung vào một hoặc một số loại như đầu tư cá nhân nên giúp phân tán rủi ro tốt hơn.

Lãi suất chứng chỉ quỹ khá cao so với mặt bằng chung vì quỹ đầu tư được quản lý, điều hành bởi những chuyên gia tài chính hàng đầu. Họ giàu kinh nghiệm đầu tư chứng khoán nên sẽ sử dụng hiệu quả nhất nguồn vốn của quỹ, mang lại lợi nhuận cao, rủi ro thấp. Do đó sẽ mang lại lợi nhuận cao, ổn định cho nhà đầu tư.

Để thành lập quỹ đầu tư chứng khoán cần đáp ứng nhiều điều kiện khắt khe theo quy định pháp luật. Hoạt động của quỹ được giám sát bởi ngân hàng giám sát. Do đó, tiền của nhà đầu tư được sử dụng với mục đích rõ ràng, minh bạch, không lo lắng vấn đề vi phạm pháp luật.

Chứng chỉ quỹ thường trong dài hạn nên ít bị tác động bởi thị thị trường. Đây là kênh đầu tư ít rủi ro, mang lại thu nhập ổn định và thường xuyên cho nhà đầu tư. Đồng thời, tính thanh khoản cao, nhà đầu tư có thể rút vốn bất cứ lúc nào.

Rủi ro

Vì nhà đầu tư ủy quyền quyết định sử dụng vốn cho công ty quản lý nên phải chấp nhận rủi ro khi tài sản công ty quản lý này biến động. Tức là rủi ro có thể không đến từ việc đầu tư chứng khoán mà đến từ hoạt động của công ty phát hành chứng chỉ quỹ.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng cần chuẩn bị tinh thần chấp nhận một số rủi ro như không đạt được tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng, rủi ro từ biến động thị trường, cổ phiếu sụt giảm…

Các bước đầu tư chứng chỉ quỹ

Để đầu tư chứng chỉ quỹ hiệu quả, hạn chế rủi ro, nhà đầu tư cần thực hiện các bước như sau:

Bước 1: Chọn quỹ đầu tư uy tín

Hiện nay có rất nhiều công ty quản lý quỹ với nhiều quỹ đầu tư khác nhau. Nhà đầu tư cần tìm hiểu tất cả các thông tin về tình hình hoạt động, đội ngũ nhân sự, các dự án đầu tư của công ty quản lý quỹ. Hãy ưu tiên lựa chọn các quỹ đầu tư của công ty lớn, uy tín, lâu đời và có nhiều chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm đang làm việc tại đó.

Bước 2: Nghiên cứu và phân tích thị trường, sản phẩm

Mặc dù với chứng chỉ quỹ nhà đầu tư chỉ cần nộp tiền vào quỹ và chờ nhận tiền lời nhưng vẫn cần tìm hiểu cơ bản về các sản phẩm chứng khoán. Có như vậy mới biết tiền của mình sẽ đi về đâu, sản phẩm nào sinh lời cao, sản phẩm nào phù hợp đầu tư dài hạn hay ngắn hạn, sản phẩm nào rủi ro thấp… khi xem danh mục đầu tư của quỹ muốn tham gia.

Bước 3: Đăng ký tài khoản

Sau khi lựa chọn được quỹ đầu tư muốn tham gia, nhà đầu tư chuẩn bị hồ sơ và đơn đăng ký để mở tài khoản giao dịch chứng chỉ quỹ tại công ty quản lý đã lựa chọn.

Bước 4: Đặt lệnh

Khi đã có tài khoản giao dịch, nếu muốn mua/bán/chuyển đổi chứng chỉ quỹ nhà đầu tư chỉ cần nộp đơn đăng ký qua tài khoản giao dịch hoặc nộp trực tiếp tại quầy giao dịch. Thời gian xác nhận giao dịch mua sau 3 ngày làm việc, nếu bán được thanh toán sau 4 ngày làm việc.

Lưu ý khi mua chứng chỉ quỹ

Trước khi nghĩ tới việc nên mua chứng chỉ quỹ nào, nhà đầu tư cần tìm hiểu thông tin về công ty phát hành, hiệu quả hoạt động và chuẩn bị tâm lý sẵn sàng chịu rủi ro khi đầu tư. Sau đó hãy tìm và lựa chọn quỹ phù hợp với mục tiêu lợi nhuận và khẩu vị rủi ro của bản thân.

Tìm hiểu các công ty chứng chỉ quỹ

Việc đầu tiên và quan trọng nhất khi đầu tư chứng chỉ quỹ là tìm hiểu công ty phát hành. Bởi chính công ty này là nơi quyết định nguồn vốn của bạn sẽ đi đâu, có được sử dụng hiệu quả và sinh lời hay không. Một số tiêu chí chọn công ty quản lý quỹ có thể kể đến như:

• Công ty sở hữu đội ngũ nhân sự là những chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính, chứng khoán.
• Đa dạng danh mục đầu tư, mục tiêu đầu tư rõ ràng, điều lệ và chính sách hoạt động ổn định.
• Công ty hoạt động lâu đời, được đánh giá cao và có uy tín trên thị trường.

Giá trị tài sản ròng (NAV)

Giá trị tài sản ròng bao gồm vốn cổ đông, vốn từ lợi nhuận giữ lại, vốn chênh lệch khi phát hành cổ phiếu và các quỹ dự phòng. Chỉ số giá trị tài sản ròng bằng Giá trị tài sản ròng của quỹ/Tổng số chứng chỉ quỹ đã phát hành. Dựa vào kết quả này, nhà đầu tư đánh giá được hiệu quả hoạt động của quỹ đầu tư đó làm căn cứ ra quyết định có đầu tư hay không.

Chấp nhận rủi ro

Đầu tư chứng chỉ quỹ cũng tiềm ẩn những rủi ro như đầu tư không hiệu quả, biến động thị trường, rủi ro hệ thống, công ty quản lý quỹ hoạt động không hiệu quả, công ty quản lý phá sản… Do đó, nhà đầu tư cần chuẩn bị tâm thế chấp nhận rủi ro ngay khi quyết định đầu tư kênh này.

Mua chứng chỉ quỹ ở đâu uy tín?

Với sự phát triển của thị trường chứng khoán như hiện nay, nhà đầu tư có thể dễ dàng tham gia đầu tư chứng chỉ quỹ tại các quỹ mở. Nhà đầu tư có thể mua chứng chỉ quỹ tại các công ty chứng khoán như SSI, VNDirect hoặc các quỹ quản lý trực thuộc ngân hàng như VBSC của Ngân hàng Vietcombank, Techcom Securities (ngân hàng Techcombank), MBCapital (ngân hàng MB)… Ngoài ra, nhà đầu tư cũng có thể mua chứng chỉ quỹ tại các ứng dụng đầu tư tài chính như Finhay. 

Chứng chỉ quỹ là kênh đầu tư chứng khoán ít rủi ro được nhiều nhà đầu tư lựa chọn. Trên thị trường Việt Nam ngày càng nhiều các sản phẩm chứng chỉ quỹ, đáp ứng đa dạng nhu cầu khách hàng. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lựa chọn công ty quản lý quỹ uy tín, loại chứng chỉ quỹ phù hợp và sẵn sàng chấp nhận rủi ro khi quyết định đầu tư sản phẩm này. 

Chứng khoán VINA hy vọng những thông tin trên có thể giúp nhà đầu tư hiểu hơn về chứng chỉ quỹ, các bước đầu tư và lưu ý để mua được sản phẩm chứng chỉ quỹ phù hợp. Từ đó có thêm kiến thức để đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình và đưa ra quyết định đầu tư thành công trong tương lai.