FED là gì? Biến động lãi suất FED ảnh hưởng thế nào đến kinh tế thế giới và Việt Nam?

Từ 25/10, NHNN tăng lãi suất điều hành thêm 1%/năm, các ngân hàng thương mại cũng liên tục điều chỉnh tăng lãi suất huy động lên tới 11%/năm. Nguyên nhân liên quan đến việc FED tăng lãi suất, tỷ giá USD lên cao và tình hình lạm phát có xu hướng tăng. Vì thế, nhiều người thường thắc mắc: FED là gì? Việc FED điều chỉnh lãi suất ảnh hưởng thế nào đến kinh tế thế giới? Hãy cùng Chứng khoán Vina tìm hiểu về cơ quan này qua bài viết dưới đây. 

FED là gì?

FED là viết tắt của FEDeral Reserve System, nghĩa là Cục Dự trữ Liên Bang Mỹ hay Ngân hàng Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ. Cơ quan này thành lập ngày 23/12/1913 theo “Đạo luật Dự trữ Liên bang” của Quốc hội Hoa Kỳ nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn, ổn định và thực hiện các chính sách tiền tệ linh hoạt cho nước Mỹ.

FED hoạt động độc lập, không bị phụ thuộc và không chịu tác động bởi Chính phủ Hoa Kỳ. Đây là cơ quan duy nhất có quyền in tiền USD (Đô la Mỹ), hoạch định và thực hiện chính sách tiền tệ và thực hiện các chức năng khác giống các NHTW khác trên thế giới.

Tuy nhiên, với vị thế dẫn đầu của nền kinh tế Hoa Kỳ và sức mạnh của đồng Đô la Mỹ, các chính sách tiền tệ của FED liên quan đến lãi suất và lượng cung đồng USD sẽ ảnh hưởng tới nền kinh tế toàn thế giới. Điều này cũng tác động tới thị trường và các nhà đầu tư trên toàn cầu.

Lãi suất FED là gì?

Lãi suất FED – FEDeral Funds Rate là mức lãi suất qua đêm (vay trong 1 ngày) giữa các ngân hàng nhằm có được số tiền đúng với mức dự trữ bắt buộc của FED. Đây là một trong các công cụ của chính sách tiền tệ mà FED sử dụng để điều chỉnh lãi suất hoặc cung tiền trên thị trường nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế.

Lãi suất FED là chuẩn mực để các ngân hàng khác tại Hoa Kỳ xác định các loại lãi suất như lãi suất vay tín dụng, lãi suất tiết kiệm, lãi suất thế chấp, lãi suất cho vay… Vì thế, bất cứ biến động nào của lãi suất FED đều có ảnh hưởng đến nền kinh tế Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Nhiệm vụ và vai trò của FED

Ban đầu, FED được thành lập với vai trò là một NHTW điều phối thị trường, ứng phó với khủng hoảng tài chính của nước Mỹ. Theo thời gian, nhiệm vụ được mở rộng hơn. Hiện tại, FED hiện tại có những nhiệm vụ sau:

• Hoạch định, điều chỉnh và thực thi chính sách tiền tệ với nền kinh tế nhằm tạo tối đa việc làm, ổn định giá và điều hòa lãi suất trong dài hạn.
• Giám sát, điều phối hoạt động của hệ thống các ngân hàng tại Hoa Kỳ nhằm đảm bảo hệ thống ngân hàng và tài chính quốc gia ổn định, vững vàng, bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng.
• Duy trì sự ổn định của thị trường tài chính, kiềm chế và ứng phó với những rủi ro có thể xảy ra trên thị trường tài chính.
• Cung cấp dịch vụ tài chính cho các tổ chức chính thức nước ngoài, các tổ chức quản lý tài sản và Chính phủ Hoa Kỳ. FED có vai trò chủ chốt trong việc vận hành hệ thống chi trả quốc gia.

Các công cụ tiền tệ của FED

FED sẽ sử dụng các công cụ tiền tệ để hoàn thành các nhiệm vụ của mình. Vậy những công cụ nào đang được Cục dự trữ Liên Bang Hoa Kỳ sử dụng?

Mua bán trái phiếu chính phủ

Mua và bán trái phiếu chính phủ được sử dụng để điều tiết lượng cung tiền trong nền kinh tế. Khi FED mua vào trái phiếu chính phủ, một lượng tiền lớn được đưa vào lưu thông, cung tiền tăng, lãi suất sẽ giảm. Từ đó, hoạt động cho vay và tiêu dùng sôi động hơn, kích thích nền kinh tế phát triển.

Ngược lại, khi FED bán trái phiếu chính phủ, một lượng tiền lớn được thu về, cung tiền trong nền kinh tế giảm. Trong khi đó nhu cầu chưa giảm kịp với mức giảm cung tiền tạo ra khan hiếm tạm thời, lãi suất sẽ tăng, việc vay ngân hàng trở nên khó khăn hơn. Biện pháp này được sử dụng khi lạm phát ở mức cao.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Hiểu đơn giản, đây là khoản tiền FED quy định các NHTM thành viên phải dự trữ lại dựa trên số tiền đã huy động được, không được cho vay vượt quá mức dự trữ này. Công cụ này được sử dụng để điều tiết lượng cung tiền trong nền kinh tế.

Khi tỷ lệ dự trữ bắt buộc tăng, lượng tiền các NHTM có thể cho vay giảm, cung tiền trong nền kinh tế giảm, lãi suất sẽ tăng. Khi tỷ lệ dự trữ bắt buộc giảm, lượng tiền có thể cho vay tăng, cung tiền tăng, lãi suất giảm.

Lãi suất chiết khấu

Khi cần vốn cho các nhu cầu ngắn hạn, các NHTM thành viên sẽ vay từ FED với lãi suất chiết khấu nhỏ hơn lãi suất vay liên ngân hàng. Do vậy, lãi suất chiết khấu là công cụ FED sử dụng khi muốn điều chỉnh lượng cung tiền trong nền kinh tế.

Nếu FED tăng lãi suất chiết khấu, các NHTM e dè trong việc vay tiền, lượng cung tiền sẽ giảm. Ngược lại, nếu lãi suất chiết khấu tăng, các NHTM vay tiền nhiều hơn, lượng cung tiền sẽ tăng.

Cập nhật lãi suất FED hiện nay

Trước tình hình lạm phát tăng cao, từ tháng 3 đến nay FED đã nhiều lần điều chỉnh tăng lãi suất, dự báo sẽ còn tiếp tục tăng cho đến khi tình hình lạm phát tại Mỹ được kiểm soát. Đáng chú ý, FED đã tăng mức lãi suất 4 lần liên tiếp tính từ đầu năm đến nay, lên mức tăng cao nhất kể từ 1994.

Mới đây, kết thúc phiên họp ngày 23/3/2023, FED công bố tiếp tục tăng lãi suất 0,25 điểm phần trăm lần thứ 4 trong năm nay lên mức 4,75% – 5%.  Dự báo FED sẽ tiếp tục tăng thêm 0,25 điểm phần trăm trong phiên họp tháng 12 tới. Người đứng đầu FED vẫn đưa ra các thông báo cứng rắn về lập trường của cơ quan này trong việc tăng lãi suất, kiềm chế lạm phát. 

Biến động lãi suất của FED ảnh hưởng như thếnào đến kinh tế thếgiới?

Mỹ là nền kinh tế lớn thuộc top đầu thế giới. Do đó, đồng USD đóng vai trò quan trọng, không chỉ là đồng tiền thanh toán trong các giao dịch kinh tế tại Mỹ mà còn là đồng tiền chuẩn được sử dụng phổ biến trong các giao dịch quốc tế. 

Vì vậy, mọi thay đổi dù là nhỏ nhất của giá trị USD cũng tạo ảnh hưởng tới nền kinh tế, tài chính của nhiều quốc gia trên thế giới. FED là cơ quan duy nhất có quyền in, phát hành và điều chỉnh lãi suất đồng USD nên các quyết định tăng hay giảm lãi suất của FED sẽ ảnh hưởng tới nền kinh tế toàn cầu.

Ảnh hưởng của việc FED tăng lãi suất

Khi FED tăng lãi suất, lượng cung tiền trong nền kinh tế Mỹ giảm, điều này gây khó khăn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh và người dân có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn chi tiêu. Nếu lãi suất không được kiểm soát tốt có thể ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển và tăng trưởng kinh tế, thậm chí dẫn tới suy thoái.

FED tăng lãi suất thì tỷ giá đồng USD tăng so với các đồng tiền khác. Điều này có lợi cho nhập khẩu nhưng lại gây khó khăn cho xuất khẩu. Bởi lẽ, giá USD tăng, các quốc gia khác sẽ phải bỏ ra nhiều nội tệ của họ hơn để đổi tiền USD sử dụng cho việc nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ.

Đối với quốc tế, việc FED tăng lãi suất cũng khiến đồng tiền nhiều quốc gia giảm giá trị. Khi đó, các NHTW cũng sẽ tăng lãi suất để ổn định giá trị đồng tiền của họ. Kéo theo tốc độ tăng trưởng, phục hồi kinh tế thế giới suy giảm.

Với riêng Việt Nam, tăng lãi suất USD cũng tạo nhiều ảnh hưởng tới nền kinh tế như:

• NHNN điều chỉnh tăng lãi suất, kéo theo lãi suất của các ngân hàng thương mại cũng tăng theo. Điều này sẽ gây bất lợi cho những người cần vay vốn vì phải trả lãi suất cao hơn.
• Nhập khẩu hàng hóa và tiêu thụ hàng nhập khẩu gặp khó khăn do tỷ giá USD cao, giá các mặt hàng này cũng tăng cao.
• Chính sách tiền tệ thắt chặt được thực hiện, các doanh nghiệp gặp khó khăn khi huy động vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, thanh khoản trên sàn chứng khoán ảm đạm.
• Việc chi trả các khoản nợ quốc tế trở nên khó khăn hơn, việc huy động vốn quốc tế cũng bị cản trở.

Biện pháp tăng lãi suất đang được FED áp dụng trong thực tế hiện nay, trước tình hình lạm phát tăng cao. Nhiều đợt tăng lãi suất USD đã được thực hiện, từ mức 0% đã lên tới mức 3 – 3,25%, trước phiên họp tháng 11 của FED.

Ảnh hưởng khi FED giảm lãi suất

Biện pháp tăng lãi suất được áp dụng khi FED nhận thấy nền kinh tế Mỹ đang tăng trưởng chậm hoặc đang suy yếu, cần kích thích để phát triển. Khi đó cung tiền trong nền kinh tế dồi dào, các công ty có vốn để phát triển hoạt động kinh doanh, người dân có nhiều tiền hơn để chi tiêu mua sắm kích cầu thương mại.

Đối với Việt Nam, khi FED giảm lãi suất thì lãi suất huy động USD giảm, giảm gánh nặng cho việc huy động vốn quốc tế của Chính phủ và doanh nghiệp. Tỷ giá USD/VND cũng giảm khiến giá cả hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ hay hàng hóa nhập khẩu giao dịch bằng USD giảm, có lợi cho người tiêu dùng.

Thực tế cho thấy, dưới ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 FED đã giảm lãi suất gần như xuống mức 0% để tạo điều kiện cho kinh tế tăng trưởng, tránh dẫn tới khủng hoảng. Kết quả cho thấy biện pháp này đã có tác dụng, không có cuộc khủng hoảng nào xảy ra vì đại dịch.

Một số câu hỏi liên quan đến hoạt động của FED

Nhiều nhà đầu tư lo lắng về việc FED liên tục nâng lãi suất trong năm nay. Fed tăng lãi suất ảnh hưởng như thế nào đến Bitcoin, giá USD, giá vàng và thị trường chứng khoán? Dưới đây là câu trả lời cho một số vấn đề được nhiều nhà đầu tư quan tâm nhất.

Như vậy, việc FED tăng lãi suất có hiệu quả tích cực trong việc kiềm chế lạm phát tại Mỹ nhưng lại mang đến những tác động tiêu cực đến sự tăng trưởng kinh tế Mỹ và thế giới. Chứng khoán Vina hy vọng qua bài viết này, nhà đầu tư hiểu rõ về FED và những ảnh hưởng của việc FED điều chỉnh lãi suất, từ đó theo dõi và đưa ra được quyết định đầu tư hiệu quả nhất cho từng thời điểm.