Margin là gì? Cách sử dụng Margin trong đầu tư hiệu quả nhất

Margin thường được các nhà đầu tư chứng khoán áp dụng. Biết cách tính margin và sử dụng hiệu quả sẽ giúp bạn tối ưu được lợi nhuận từ nguồn vốn sẵn có. Vậy margin là gì? Làm thế nào để sử dụng hiệu quả? Hãy cùng Chứng khoán Vina tìm hiểu chi tiết về khái niệm, cách tính và thời điểm nên sử dụng margin trong bài viết dưới đây. 

Margin là gì? Công thức tính tỷ lệ ký quỹ

Margin còn thường được gọi là giao dịch ký quỹ chứng khoán. Hiểu theo cách đơn giản thuật ngữ margin trong chứng khoán là việc nhà đầu tư vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư. 

Hình thức này tạo cơ hội để nhà đầu tư có thể mua thêm cổ phiếu bằng cách dùng khoản vay từ công ty chứng khoán. Những cổ phiếu này cũng đồng thời dùng làm tài sản thế chấp khi vay.

Công thức tính tỷ lệ ký quỹ Margin:

Tỷ lệ ký quỹ = Tài sản ròng/Giá trị danh mục.

Trong đó: 

• Tài sản ròng là giá trị của cổ phiếu đã mua sau khi trừ khoản vay ký quỹ Margin (cả phần gốc và lãi).
• Giá trị danh mục là tổng giá trị cổ phiếu được mua từ vốn ban đầu của nhà đầu tư và mua từ khoản vay Margin (cả gốc lẫn phần lãi).

Ví dụ về margin

Bạn có số vốn 100 triệu đồng để mua cổ phiếu VNM (Vinamilk), sau đó dùng giao dịch ký quỹ – Margin từ công ty CK rồi vay thêm 100 triệu để mua cổ phiếu. Như vậy, bạn sẽ có tổng cộng là 200 triệu để mua cổ phiếu VNM. Đồng nghĩa với giá trị cổ phiếu trong danh mục đầu tư cũng là tài sản cầm cố, chính là khoản 100 triệu đồng vay để mua cổ phiếu VNM.

Bạn sử dụng Margin cũng giống như khi bạn mua nhà 3 tỷ nhưng chỉ có 1 tỷ trong tay, bạn sẽ cần vay thêm để thanh toán phần còn lại. Bạn sở hữu được căn nhà mà không cần phải có toàn bộ số tiền. 

Khi tham gia vay margin, bạn cần nắm rõ về tỷ lệ ký quỹ và số vốn mà bạn có. Tỷ lệ ký quỹ sẽ khác nhau theo từng công ty, bạn có thể dựa vào đó để biết hạn mức có thể vay được cho mỗi loại cổ phiếu. 

Ví dụ nhà đầu tư mua 200 cổ phiếu VNM với giá 100.000 nghìn/cổ phiếu. Tỷ lệ Margin tính là 1:1 thì số tiền đặt cọc của nhà đầu tư sẽ là 200*100.000*0.5 = 10.000.000 đồng.

Thuật ngữ Margin Level là gì?

Margin level hay còn gọi là hạn mức ký quỹ. Đây là thuật ngữ thể hiện tỷ lệ phần trăm giữa số lượng vốn có sẵn của nhà đầu tư với số tiền ký quỹ Margin đã được sử dụng. 

Ý nghĩa của Margin level giúp các nhà đầu tư biết được số vốn còn lại có thể dùng để tham gia giao dịch mua cổ phiếu. Bạn sẽ không thể thực hiện giao dịch chứng khoán khi mức ký quỹ âm hoặc bằng 0. Nhà đầu tư cần thường xuyên theo dõi mức ký quỹ – Margin level của tài khoản vì nó cho biết bạn có đủ vốn có để thực hiện một lệnh mới hoặc tiếp tục duy trì lệnh đang mở hay không.

Công thức tính Margin level: 

Margin Level = (Equity/ Used Margin)*100% 

Hay: Mức ký quỹ = (Vốn của chủ sở hữu / Ký quỹ đã được sử dụng) x 100%

Thời điểm nào nên hoặc không nên sử dụng Margin?

Vay margin có thể đem tới cho nhà đầu tư nhiều cơ hội để gia tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, đi cùng với đó cũng là những rủi ro mà bạn không thể bỏ qua. Nhà đầu tư chỉ nên dùng giao dịch ký quỹ chứng khoán Margin khi có những yếu tố sau:

• Bạn có kinh nghiệm lâu năm trong đầu tư chứng khoán, giao dịch cổ phiếu, hiểu được biểu đồ biến động chứng khoán. Đồng thời, bạn cần có các kỹ năng phân tích kỹ thuật, kiến thức về cách hoạt động và xu hướng của thị trường chứng khoán. Do đó, các nhà đầu tư F0 là không nên dùng đòn bẩy Margin dù lợi nhuận cao vì bạn có thể không tính toán và kiểm soát hết được, dẫn đến “cháy tài khoản” khi thị trường sụt giảm.
• Thị trường có những dấu hiệu cho thấy sự tăng trưởng ổn định. Không nên sử dụng giao dịch ký quỹ tại thời điểm thị trường đang đi xuống, kinh tế suy yếu và bất ổn.  
• Nếu nhà đầu tư lựa chọn đầu tư ngắn hạn, “lướt sóng” để hưởng chênh lệch thì áp dụng Margin sẽ là phương pháp trợ giúp cực kỳ hiệu quả. Trong thời gian dài, hình thức này sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn mà hiệu quả lại không quá cao do cổ phiếu biến đổi liên tục, việc dùng Margin sẽ không mang đến mức lợi nhuận như mong muốn. 
• Nên sử dụng Margin đầu tư dạng cổ phiếu Bluechip, những loại cổ phiếu có tính thanh khoản cao và các cổ phiếu trong nhóm VN30. Đồng thời không nên dùng với các loại cổ phiếu tăng trưởng thấp, lợi nhuận không cao, không đủ bù phần lãi vay.

Vay Margin ảnh hưởng thế nào tới thị trường?

Những thay đổi liên tục của thị trường sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của bạn cũng như việc dùng công cụ Margin. Nắm rõ những biến động của thị trường sẽ giúp bạn tối ưu được lãi ở mức tốt nhất và giảm thiểu rủi ro.

• Khi mức giá cổ phiếu tăng, thị trường chứng khoán cũng có xu hướng phát triển tích cực đi lên. Vì thế, nhà đầu tư đang dùng margin tăng có nhiều lợi nhuận hơn, tăng giá trị tài sản ròng. Lúc này, nhiều nhà đầu tư sẽ tiếp tục vay Margin để mua nhiều cổ phiếu hơn nhằm gia tăng lợi nhuận. Thanh khoản của thị trường sẽ tăng cao, giá cổ phiếu sẽ tiếp tục tăng. 
• Ngược lại, khi mức giá cổ phiếu giảm, giá trị tài sản ròng thuộc sở hữu của nhà đầu tư sẽ thua lỗ 1 khoản tương ứng, chẳng hạn như mức tỷ lệ là 1:2 thì khoản lỗ cũng gấp 2 lần so với bình thường. Lúc này, nhiều nhà đầu tư sẽ phải bán tháo cổ phiếu để cắt lỗ hoặc bị công ty chứng khoán call margin, bán giải chấp, dẫn tới việc bán cổ phiếu. Cổ phiếu bị bán ra ồ ạt khiến giá tiếp tục sụt giảm. 

Khi nhà đầu tư dùng giao dịch ký quỹ chứng khoán Margin sẽ có 2 xu hướng chính của thị trường ở trên. Trường hợp tài sản ròng của nhà đầu tư bị giảm, công ty CK sẽ yêu cầu bổ sung mức ký quỹ bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Nếu không bổ sung vào tài khoản thì sẽ cần bán một phần cổ phiếu để giảm khoản vay. Đây chính là thuật ngữ Margin Call thường gặp trong chứng khoán.

Cách sử dụng Margin hiệu quả

Hiệu quả tối ưu nhất của margin là khi được sử dụng đúng và phù hợp. Để việc sử dụng margin đúng cách, nhà đầu tư cần lưu ý đến những thời điểm sau: 

• Tỷ lệ đòn bẩy ở mức 1:1 hoặc mức 1:0.5 khi sử dụng margin được đánh giá là tốt nhất, nhà đầu tư nên tránh những tỷ lệ quá cao ví dụ như 1:2, 1:3, 1:4. Đây là những tỷ lệ sẽ có rủi ro cao hơn. Biết cách kiểm soát tỷ lệ đòn bẩy tốt giúp bạn có lợi nhuận ổn định, giảm khả năng thua lỗ. Mức tỷ lệ cao 1:1.5 trở lên thích hợp với những nhà đầu tư chuyên nghiệp dày dặn kinh nghiệm trong đầu tư chứng khoán.
• Nguyên tắc khi ký quỹ giao dịch riêng: Bạn chú ý về phần trăm số vốn trong tài khoản để giao dịch ký quỹ không nên vượt quá 1%. 
• Nên ưu tiên dùng margin đầu tư cổ phiếu sở hữu tính thanh khoản cao và dùng công cụ này trong các giao dịch chứng khoán ngắn hạn. Đây là điều quan trọng để bạn thoát khỏi những khoản lỗ nếu cổ phiếu có dấu hiệu giảm mà chưa bán được. 
• Sử dụng giao dịch ký quỹ chứng khoán Margin khi bạn mua đầu tư cổ phiếu với mức giá rẻ, thường là thời điểm cổ phiếu đang ở cuối sóng. 

Hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu margin hay giao dịch ký quỹ chứng khoán là gì. Nhà đầu tư chứng khoán có thể mở rộng danh mục đầu tư nhanh chóng và nâng cao hẳn hiệu quả đầu tư khi sử dụng margin. Nhưng đây cũng mang đến rủi ro cao khiến khoản lỗ tăng khi thị trường downtrend. Vì vậy, nhà đầu tư, đặc biệt là các F0 chứng khoán cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sử dụng công cụ này.