Mây Ichimoku là gì? Hướng dẫn sử dụng mây Ichimoku hiệu quả trong chứng khoán

Mây Ichimoku là một chỉ báo quan trọng trong chứng khoán. Chỉ báo này giúp nhà đầu tư dự đoán xu hướng thị trường, xác định vùng kháng cự và vùng hỗ trợ, đưa ra tín hiệu mua/bán đúng thời điểm. Vậy mây Ichimoku là gì? Cách sử dụng thế nào?

Mây Ichimoku là gì?

Mây Ichimoku còn có các tên gọi khác là Ichimoku Kinko Hyo, Ichimoku hay Ichimoku Indicator là một chỉ báo kỹ thuật sử dụng trong chứng khoán. Chỉ báo này được gọi là mây Ichimoku vì hình dạng của nó trông giống như một đám mây.

Tên tiếng Anh của Mây Ichimoku  là Ichimoku Cloud. Bạn có thể sử dụng tên này để tra cứu các tài liệu quốc tế. Mây Ichimoku được hình thành từ các đường trung bình động MA (moving average). Dựa vào đó, nhà đầu tư nhìn ra xu hướng giá, ngưỡng hỗ trợ và kháng cự cùng tín hiệu ra/vào lệnh. 

Thực tế, chỉ báo này thường được sử dụng như hệ thống chỉ báo độc lập, cũng có thể kết hợp với một số chỉ báo khác. Ngoài chứng khoán, chỉ báo Ichimoku còn được ứng dụng trong forex và tiền điện tử.

Lịch sử ra đời đám mây Ichimoku

Chỉ báo mây Ichimoku được phát triển bởi nhà báo người Nhật là Goichi Hosoda từ những năm 1930. Ông cùng các cộng sự đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết để nghiên cứu, ghi chép, thống kê giá mỗi ngày. Từ đó, ông dần tìm ra được quy luật di chuyển và phản ứng của giá tại mỗi vùng trên biểu đồ.

Với phát hiện này, ông đã bắt tay vào nghiên cứu, phát triển và tạo ra một chỉ báo hoàn chỉnh. Mãi đến năm 1969, nghiên cứu mới hoàn thành. Goichi Hosoda xuất bản thành sách với tên gọi “Ichimoku Kinko Hyo”, nghĩa là “Biểu đồ cân bằng trong nháy mắt”.

Ngay sau đó, chỉ báo Ichimoku Kinko được đông đảo nhà đầu tư khắp nước Nhật và Châu Á quan tâm. Đến năm 1990, chỉ báo này dần phổ biến ở các quốc gia Phương Tây. Ngày nay, mây Ichimoku đã trở thành một trong những chỉ báo được sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới.

Cấu tạo bộ chỉ báo mây Ichimoku

Mây Ichimoku được cấu tạo từ 5 đường chỉ báo với vai trò và ý nghĩa khác nhau. Dưới đây là chi tiết khái niệm, cách tính và ứng dụng của các đường chỉ báo này.

Đường Kijun-Sen

Kijun-Sen hay đường cơ sở là đường quan trọng nhất trong chỉ báo mây Ichimoku, được tính toán dựa trên dữ liệu của 26 phiên giao dịch liên tiếp gần nhất. Cách tính Kijun-Sen như sau:

Kijun-Sen = (Giá cao nhất + giá thấp nhất)/2

Đường Kijun-Sen thường nằm ngang, giá sẽ đi men theo đường này vì là đường trung bình dài hạn. Do đó, nhà đầu tư có thể dự đoán xu hướng biến động của giá dựa vào đường Kijun-Sen như sau:

• Nếu giá nằm trên đường Kijun-Sen thì xu hướng giá đang tăng.
• Nếu giá nằm phía dưới đường Kijun-Sen thì xu hướng giá đang giảm.
• Đường Kijun-Sen càng dốc, giá biến động càng mạnh.
• Đường Kijun-Sen nằm ngang, thị trường đang trong thời kỳ Sideway.

Tuy nhiên, vì đường Kijun-Sen sử dụng dữ liệu giá quá khứ nên sẽ có độ trễ nhất định. Do đó, đường này thường được sử dụng để xác định các ngưỡng hỗ trợ và kháng cự, không dùng để xác định điểm giao dịch.

Đường Tenkan-Sen

Đường Tenkan-Sen hay đường tín hiệu được tính toán dựa trên số liệu của 9 phiên giao dịch gần nhất. Cách tính như sau:

Tenkan-Sen = (Giá cao nhất trong 9 phiên + Giá thấp nhất trong 9 phiên)/2

Do chu kỳ ngắn hơn nên đường Tenkan-Sen phản ứng với giá nhanh hơn, giúp nhà đầu tư xác định các điểm mua bán chính xác hơn. Thực tế, nhà đầu tư thường sử dụng kết hợp cả đường Kijun-Sen và đường Tenkan-Sen để xác định điểm giao dịch tiềm năng. Trong đó:

• Đường Kijun-Sen cắt đường Tenkan-Sen từ dưới lên là dấu hiệu lệnh mua.
• Đường Kijun-Sen cắt đường Tenkan-Sen từ trên xuống là dấu hiệu lệnh bán.

Đường Senkou-Span A

Senkou Span A hay Leading Span A, đường dẫn A, khoảng Senkou A, khoảng trước A là đường trung bình cộng của đường Kijun-Sen và đường Tenkan-Sen, lùi về 26 phiên giao dịch gần nhất. Cách tính như sau:

Senkou-Span A = (Kijun-Sen + Tenkan-Sen)/2

Đường Senkou-Span A tạo thành một cạnh của đám mây Kumo. Đường này thường được sử dụng để xác định các vùng hỗ trợ và vùng kháng cự trong tương lai.

Đường Senkou-Span B

Đường Senkou-Span B hay đường dẫn B là đường hình thành từ  trung bình cộng của giá cao nhất và thấp nhất của 26 phiên giao dịch trước đó. 

Đường Senkou-Span B tạo thành cạnh còn lại của đám mây Kumo, cũng được sử dụng để xác định vùng kháng cự và hỗ trợ trong tương lai. Công thức tính như sau:

Senkou-Span B = (Giá cao nhất + Giá thấp nhất)/2

Các đường Senkou-Span A và Senkou-Span B trong chỉ báo mây Ichimoku còn tạo thành mây Kumo. Nếu đường Senkou-Span A nằm trên đường đường Senkou-Span B thì mây Kumo mang màu sắc của đường đường Senkou-Span A và ngược lại.

Dựa vào độ dày, màu sắc và khoảng cách của mây Kumo với đường giá, nhà đầu tư có thể dự đoán được xu hướng giá trong tương lai. Từ đó lên kế hoạch đầu tư phù hợp, cụ thể:

• Mây Kumo to và dày, xu hướng thị trường khá vững chãi, khó có thể phá vỡ.
• Mây Kumo nhỏ và mỏng, xu hướng hiện tại không ổn định, sẽ nhanh chóng biến động.

Lưu ý: Chu kỳ 9, 26, 52 trong chỉ báo mây Ichimoku được xác định từ những năm 1930. Khi đó, 1 tuần giao dịch 6 ngày, chu kỳ 9, 26, 52 tương ứng với 1,5 tuần, 1 tháng và 2 tháng. Hiện nay, 1 tuần chỉ giao dịch 5 ngày, chu kỳ này nên thay đổi thành 7, 22 và 44 sẽ hợp lý hơn.

Đường Chikou-Span

Chikou-Span là đường được xác định bằng giá đóng cửa phiên giao dịch hiện tại lùi về 26 phiên trước đó. Đường Chikou-Span giúp nhà đầu tư xác định vùng kháng cự, vùng hỗ trợ và xu hướng giá. Cụ thể như sau:

• Đường Chikou-Span nằm trên đường giá, giá có xu hướng tăng.
• Đường Chikou-Span nằm dưới đường giá, giá có xu hướng giảm.
• Đường Chikou-Span bám sát đường giá, thị trường Sideway.
• Khoảng cách giữa đường Chikou-Span và đường giá càng xa, xu hướng giá hiện tại càng mạnh và ngược lại.

Ưu điểm và hạn chế của chỉ báo mây Ichimoku

Hiện nay, chỉ báo mây Ichimoku được sử dụng rộng rãi trong chứng khoán. Vậy ưu điểm của chỉ báo mây Ichimoku là gì? Có thể kể đến một số ưu điểm của chỉ báo này như sau:

• Cung cấp nhiều thông tin: Các đường chỉ báo của mây Ichimoku giúp nhà đầu tư xác định xu hướng giá, thời điểm đặt lệnh, ngưỡng hỗ trợ và kháng cự chỉ trong một lần nhìn.
• Độ tin cậy cao: Mây Ichimoku được nghiên cứu và phát triển dựa trên số liệu thực tế và kinh nghiệm giao dịch chuyên nghiệp nên có độ tin cậy cao.
• Hỗ trợ dự đoán xu hướng giá: Dựa vào mây Ichimoku, nhà đầu tư có thể dự đoán xu hướng giá trong tương lai, từ đó đưa ra kế hoạch giao dịch phù hợp.
• Áp dụng cho nhiều lĩnh vực: Nhà đầu tư có thể áp dụng chỉ báo này trong chứng khoán, forex và tiền điện tử.

Thực tế, các nhà đầu tư không sử dụng duy nhất 1 chỉ báo mây Ichimoku để phân tích thị trường mà kết hợp với một số chỉ báo khác. Lý do vì chỉ báo này vẫn có những hạn chế sau:

• Mây Ichimoku gồm nhiều đường chỉ báo nên khi đọc có thể gây khó khăn cho người mới.
• Vì số liệu tính các đường chỉ báo là số liệu trong quá khứ, không phản ánh đầy đủ tình hình hiện tại.
• Muốn đọc và vận dụng mây Ichimoku hiệu quả nhất đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và kinh nghiệm phân tích kỹ thuật và đọc biểu đồ.
• Mây Ichimoku phù hợp với các thị trường có tính định hướng, không phù hợp với một số thị trường khác.
• Chỉ báo Ichimoku có độ trễ, xác định thời điểm giao dịch trễ hơn so với các công cụ khác.

Ý nghĩa chỉ báo mây Ichimoku

Mây Ichimoku được xây dựng dựa trên các đường trung bình giá, hỗ trợ nhà đầu tư xác định các thông tin quan trọng như:

• Xu hướng giá trong hiện tại và tương lai: Nhà đầu tư có thể dựa vào mây Ichimoku để dự đoán xu hướng thị trường dựa vào vị trí các đường trên biểu đồ.
• Vùng hỗ trợ và kháng cự: Dựa vào các đường chỉ báo của mây Ichimoku để xác định các vùng kháng cự và hỗ trợ quan trọng. Từ đó, đưa ra quyết định đặt lệnh hoặc thoát lệnh phù hợp.
• Đưa ra tín hiệu mua và bán: Dựa vào trạng thái cắt nhau giữa đường Kijun-Sen và đường Tenkan-Sen có thể nhận ra tín hiệu vào lệnh hoặc thoát lệnh. Lưu ý rằng, mây Ichimoku có độ trễ nhất định, nhà đầu tư nên kết hợp với các chỉ báo khác để xác định thời điểm chính xác nhất.

Cách sử dụng mây Ichimoku trong chứng khoán

Muốn giao dịch hiệu quả với mây Ichimoku, nhà đầu tư cần biết cách sử dụng chỉ báo này. Dưới đây là hướng dẫn sử dụng và đọc chỉ báo mây Ichimoku trong 5 trường hợp cụ thể.

Giao dịch khi đường Tenkan-Sen cắt đường Kijun-Sen

Dựa vào trạng thái cắt nhau của đường Kijun-Sen và đường Tenkan-Sen, nhà đầu tư có thể xác định thời điểm đặt lệnh mua/lệnh bán, cụ thể:

• Khi đường Tenkan-Sen cắt đường Kijun-Sen từ dưới lên tại điểm cắt nằm dưới mây Kumo là tín hiệu lệnh bán.
• Khi đường Tenkan-Sen cắt đường Kijun-Sen từ trên xuống tại điểm cắt nằm trên mây Kumo là tín hiệu lệnh mua.

Giao dịch khi đường Chikou-Span cắt đường giá

Khi đường Chikou-Span cắt đường giá cũng là tín hiệu lệnh tiềm năng:

• Khi đường Chikou-Span cắt đường giá từ trên xuống, đồng thời đường Chikou-Span dịch chuyển xa đường giá là tín hiệu lệnh bán.
• Khi đường Chikou-Span cắt đường giá từ dưới lên, sau đó đường Chikou-Span cũng dịch chuyển xa đường giá là tín hiệu lệnh mua.

Cách vào lệnh như sau:

• Điểm vào lệnh: Xác định theo nến tín hiệu gần khu vực điểm giao nhau. Nếu tìm kiếm lệnh mua là nến xanh, nếu tìm kiếm lệnh bán là nến đỏ.
• Điểm cắt lỗ: Nằm bên dưới vùng giao cắt, gần ngưỡng hỗ trợ nếu tìm kiếm lệnh mua hoặc nằm trên vùng giao cắt, gần vùng kháng cự nếu tìm kiếm lệnh bán.
• Điểm chốt lời: Tính toán theo tỷ lệ R:R (tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận) theo kỳ vọng của nhà đầu tư.

Giao dịch khi đường Senkou-Span A cắt đường Senkou-Span B

Tín hiệu 2 đường Senkou-Span A và Senkou-Span B cắt nhau cho biết thời điểm thực hiện lệnh mua/lệnh bán:

• Khi đường A cắt đường B từ dưới lên, mây Kumo đổi màu từ đỏ sang xanh báo hiệu xu hướng tăng giá, tín hiệu đặt lệnh mua.
• Khi đường A cắt đường B từ trên xuống, mây Kumo đổi màu từ xanh sang đỏ báo hiệu xu hướng giá giảm, tín hiệu đặt lệnh bán.

Giao dịch khi giá breakout khỏi mây Kumo

Giao dịch breakout ẩn chứa nhiều rủi ro nhưng sẽ mang về lợi nhuận lớn khi thành công. Chiến lược này phù hợp với những nhà đầu tư lâu năm, giàu kinh nghiệm, nhà đầu tư mới không nên thực hiện. 

Với phương pháp này, khi thấy giá breakout khoải mây Kumo là có thể vào lệnh ngay. Nếu không, hãy đặt lệnh khi chờ giá reset lại vùng breakout.

• Nếu xu hướng giá hiện tại đang giảm có dấu hiệu chững lại, giá phá vỡ mây Kumo từ dưới lên, giá đóng cửa ở trên mây Kumo. Đây là tín hiệu đặt lệnh mua.
• Nếu xu hướng giá tăng hiện tại đang có dấu hiệu suy yếu, giá phá vỡ mây Kumo từ trên xuống, giá đóng cửa ở phía dưới mây Kumo. Đây là tín hiệu đặt lệnh bán.

Cách vào lệnh như sau:

• Điểm vào lệnh: Ngay tại cây nến tín hiệu sau  breakout.
• Điểm cắt lỗ: Với lệnh mua, điểm cắt lỗ bên dưới vùng giao cắt 2 đường A và B. Với lệnh bán, điểm cắt lỗ nằm trên vùng giao cắt 2 đường A và B.
• Điểm chốt lời: Xác định theo tỷ lệ R:R (Rủi ro/lợi nhuận) kỳ vọng của nhà đầu tư.

Ngoài ra, nhà đầu tư cần lưu ý rằng, chỉ báo mây Ichimoku gồm 5 phần, mỗi phần đều có thể sử dụng như một chỉ báo độc lập. Tuy nhiên, chúng đều có độ trễ nhất định.

Để nâng cao hiệu quả sử dụng, nhà đầu tư nên kết hợp các chỉ báo này với nhau. Đây là cách sử dụng chỉ báo nâng cao, phù hợp với nhà đầu tư chuyên nghiệp. Nhà đầu tư mới làm quen với chỉ báo mây Ichimoku, chưa có nhiều kinh nghiệm có thể thấy khó khăn khi áp dụng cách nâng cao này.

Trên đây là các thông tin chi tiết về mây Ichimoku là gì, cấu tạo, cách đọc chỉ báo và cách ứng dụng chỉ báo trong giao dịch chứng khoán. Chứng khoán Vina hy vọng qua bài viết này, nhà đầu tư có thể sử dụng hiệu quả chỉ báo Ichimoku để đầu tư thu về lợi nhuận cao trong tương lai.