Quỹ hưu trí là gì? Có nên đầu tư vào quỹ hưu trí không?

Quỹ hưu trí là một loại hình đầu tư cho tương lai còn khá mới tại Việt Nam nhưng nó mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho người lao động sau nghỉ hưu. Bài viết dưới đây sẽ trả lời cho câu hỏi Quỹ hưu trí là gì cùng như cung cấp những lợi ích mà quỹ hưu trí mang lại và giải đáp vấn đề có nên đầu tư vào quỹ hưu trí hay không?

Quỹ hưu trí (Pension Fund) là gì?

Theo Nghị định 88/2016/NĐ – CP về chương trình hưu trí bổ sung tự nguyện, “Quỹ hưu trí là tên viết tắt của quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện, là quỹ tài chính để thực hiện chương trình hưu trí, được hình thành từ sự đóng góp của người tham gia quỹ và người sử dụng lao động”

Quỹ hưu trí có thể xem là một khoản tiết kiệm hoặc đầu tư được tạo ra để đảm bảo thu nhập cho người lao động sau khi họ về hưu. Đây thường là một hình thức tiết kiệm tiền mỗi tháng hoặc từ các khoản lương để tích lũy một số tiền cho tương lai. Quỹ hưu trí có thể được quản lý bởi cá nhân, doanh nghiệp hoặc chính phủ, và thường được đầu tư vào các cơ hội tài chính khác nhau để tăng lợi tức và tạo ra nguồn thu nhập ổn định sau khi người đó về hưu.

Đặc điểm của quỹ hưu trí

Dưới đây là một số đặc điểm của quỹ hưu trí: 

Đối tượng tham gia đóng góp quỹ hưu trí

• Người sử dụng lao động đóng góp cho người lao động
• Người lao động trong doanh nghiệp
• Cá nhân từ đủ 15 tuổi trở lên đăng ký tự nguyện không thông qua người sử dụng lao động

Cách hoạt động của quỹ hưu trí

Khi người lao động tham gia vào quỹ hưu trí, khi đến tuổi về hưu họ sẽ nhận được một số tiền định kỳ tương ứng với phần trăm nhất định của tiền lương mà họ đã đóng góp vào quỹ. Để dễ hình dung hơn, bạn có thể tham khảo ví dụ dưới đây về quỹ hưu trí của một công ty ABC.

Công ty ABC thiết lập một quỹ hưu trí để đảm bảo rằng nhân viên của họ có nguồn thu nhập ổn định sau khi về hưu. Mục tiêu là cung cấp cho nhân viên số tiền hưu trí phụ thuộc vào mức lương trung bình của họ trong những năm cuối cùng làm việc.

Công ty quyết định đóng góp 5% của lương mỗi nhân viên vào quỹ hưu trí hàng tháng. Đồng thời, họ cũng cung cấp một khoản đóng góp bổ sung mỗi năm, tương đương với 2% lương của nhân viên. Các khoản đóng góp này sẽ được đầu tư vào các quỹ đầu tư có lợi tức ổn định. Sau đó Công ty chọn đầu tư khoản tiền trong quỹ hưu trí vào các quỹ đầu tư có rủi ro vừa phải để đảm bảo lợi nhuận ổn định nhưng không quá rủi ro. Họ có một bộ phận quản lý tài chính chuyên nghiệp để theo dõi và quản lý các khoản đầu tư này.

Mỗi năm, công ty sẽ kiểm tra lại kế hoạch quỹ hưu trí để đảm bảo rằng nó vẫn phù hợp với mục tiêu ban đầu và điều chỉnh nếu cần thiết. Nếu có thay đổi về mức lương hoặc kỳ vọng về chi phí hưu trí, họ có thể điều chỉnh tỷ lệ đóng góp hoặc chiến lược đầu tư. Khi nhân viên về hưu, họ có thể nhận được số tiền hưu trí dựa trên mức lương trung bình của họ trong những năm gần đây. Công ty cung cấp các tùy chọn cho nhân viên, bao gồm việc nhận khoản thanh toán một lần hoặc chia nhỏ thành các khoản thanh toán hàng tháng.

Sau khi về hưu, người lao động sẽ được hưởng một số tiền trợ cấp hàng tháng trích từ quỹ hưu trí, con số cụ thể phụ thuộc vào thời gian và mức đóng góp của từng người.

Có những loại quỹ hưu trí nào?

Hiện nay, có 3 loại quỹ hưu trí phổ biến tại Việt Nam. Cụ thể:

Quỹ hưu trí tự nguyện

Quỹ hưu trí tự nguyện là một hình thức quỹ hưu trí mà người tham gia tự nguyện đóng góp tiền vào quỹ để tích lũy nguồn tiền cho mục tiêu hưu trí của họ. Điểm khác biệt lớn nhất giữa quỹ hưu trí tự nguyện và quỹ hưu trí bắt buộc (do công ty hoặc chính phủ thiết lập) là ở việc người tham gia tự chịu trách nhiệm đóng góp tiền vào quỹ, thay vì việc này là bắt buộc.

Các quỹ hưu trí tự nguyện thường được cung cấp qua các kế hoạch hưu trí cá nhân hoặc thông qua tổ chức chuyên nghiệp, nhóm hoặc cộng đồng được cấp phép. Người tham gia thường đóng góp tiền theo ý muốn của họ, có thể là một khoản đóng góp cố định hàng tháng hoặc lượng tiền linh hoạt theo khả năng tài chính của mình.

Điều kiện tham gia

• Tuổi: Một số quỹ hưu trí tự nguyện có thể đặt yêu cầu về độ tuổi tối thiểu hoặc tối đa để tham gia. Một số quỹ có thể mở cửa cho mọi độ tuổi, trong khi những quỹ khác có thể yêu cầu người tham gia đạt tuổi lao động hoặc chưa đến gần tuổi nghỉ hưu.
• Thu nhập: Một vài quỹ hưu trí tự nguyện có thể yêu cầu người tham gia có một mức thu nhập tối thiểu để đảm bảo khả năng đóng góp, tuy nhiên đây không phải yêu cầu bắt buộc với mọi quỹ hưu trí.
• Loại hình công việc hoặc tổ chức: Có thể có các quỹ hưu trí tự nguyện đặc biệt dành cho một nhóm ngành nghề cụ thể hoặc thành viên của một tổ chức hay cộng đồng nhất định.
• Yêu cầu khác: Có thể có các yêu cầu khác như yêu cầu không có tiền án tư pháp, không có lịch sử tài chính xấu, hoặc tuân theo các quy định đặc biệt của quỹ.

Quy tắc hoạt động

Quỹ hưu trí tự nguyện hoạt động dựa trên nguyên tắc thu thập tiền đóng góp từ người tham gia, đầu tư số tiền này vào các khoản tài sản khác nhau, và sau đó cung cấp một nguồn thu nhập cho người tham gia khi họ về hưu. 

Tại Việt Nam, chỉ có các doanh nghiệp được cấp phép mới được thành lập Quỹ hưu trí tự nguyện. Các tổ chức này thường là các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ uy tín trên thị trường.

Quỹ hưu trí tử tuất

Quỹ hưu trí tử tuất là một hình thức quỹ hưu trí được thiết lập để cung cấp hỗ trợ tài chính cho những người lao động khi họ gặp phải tình trạng tàn tật hoặc mất khả năng lao động do bị thương tật hoặc bệnh tật. Mục tiêu của quỹ này là cung cấp một nguồn thu nhập ổn định cho những người không còn khả năng làm việc do tật nguyền.

Quỹ hưu trí tử tuất thường được tạo ra thông qua các chương trình chính phủ hoặc tổ chức xã hội nhằm bảo vệ và hỗ trợ người lao động bị tàn tật. 

Điều kiện tham gia

• Tình trạng tàn tật hoặc mất khả năng lao động: Người tham gia cần chứng minh được rằng họ gặp phải tình trạng tàn tật hoặc mất khả năng lao động, thường thông qua các giấy tờ y tế, bác sĩ chuyên nghiệp chứng nhận về tình trạng sức khỏe.
• Điều kiện tài chính: Một số quỹ hưu trí tử tuất có thể yêu cầu người tham gia đáp ứng các điều kiện tài chính nhất định, như thu nhập dưới một mức độ xác định hoặc không có nguồn thu nhập ổn định từ công việc do tàn tật.

Quy tắc hoạt động

Quỹ hưu trí tử tuất là một phần của Bảo hiểm xã hội, được trích nộp từ bảo hiểm xã hội nhằm bù đắp vào thu nhập của người lao động đã đóng bảo hiểm theo quy định của pháp luật để bảo đảm cho thân nhân hoặc các chi phí khác của người lao động đang tham gia quan hệ lao động hoặc đang tham gia bảo hiểm xã hội bị chết. Thông thường hằng tháng, người lao động đóng bằng 8% mức tiền lương tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Tuy nhiên, mức đóng này có thể khác nhau tùy theo đối tượng tham gia và các quy định của pháp luật 

Quỹ hưu trí 401k

Quỹ hưu trí 401K, hay còn được gọi là Retirement Savings Account, được thiết lập tại các nền kinh tế phát triển như Mỹ, Nhật Bản… Nhằm giải quyết vấn đề lo ngại về cạn kiệt nguồn tài chính khi về hưu, chính phủ các quốc gia đã khuyến khích việc thành lập 401K để đảm bảo việc trả lương hưu cho người dân một cách an toàn và tránh khỏi những rủi ro có thể xảy ra.

Cách hoạt động của quỹ:

Khi nhận lương, công ty sẽ trích một phần lương trước khi tính thuế từ 10% đến 20% tổng lương để gửi vào quỹ. Số tiền này sau đó được sử dụng để tiết kiệm hoặc đầu tư vào các loại tài sản như chứng khoán, trái phiếu, theo sự lựa chọn của người lao động.

Việc đầu tư tiền này thường mang lại lợi nhuận cao hơn, tuy nhiên cũng đi kèm với mức độ rủi ro nhất định. Thông thường, người lao động sẽ phân bổ số tiền này vào nhiều loại đầu tư khác nhau trong quỹ để làm giảm rủi ro.

Mức hưởng lương hưu hàng tháng được xác định thế nào?

Mức hưởng lương hưu hàng tháng trong quỹ hưu trí thường được xác định dựa trên một số yếu tố sau:

• Mức đóng góp của người lao động: Số tiền mà người lao động đóng góp vào quỹ hưu trí trong suốt thời gian làm việc có thể ảnh hưởng đến mức lương hưu sau này. Thông thường, người lao động đóng góp một phần của thu nhập hàng tháng hoặc một phần lương vào quỹ hưu trí.
• Thời gian làm việc: Độ dài thời gian mà người lao động đã đóng góp vào quỹ hưu trí cũng ảnh hưởng đến mức lương hưu. Thường thì đóng góp trong thời gian càng dài hơn sẽ được mức lương hưu cao hơn.
• Phương thức tính toán lương hưu: Có nhiều phương pháp tính toán lương hưu khác nhau. Một số phương pháp phổ biến bao gồm tính theo công thức cố định dựa trên số năm làm việc và mức lương trung bình, hoặc dựa vào một phần trăm của mức lương cuối cùng trước khi về hưu. Tuy nhiên, việc tính toán phần lớn phụ thuộc vào chính sách riêng của doanh nghiệp.
• Chính sách của quỹ hưu trí: Mỗi quỹ hưu trí có các chính sách khác nhau về cách tính toán lương hưu. Có thể có các quy định cụ thể về việc đóng góp, cách tính toán, và yếu tố khác ảnh hưởng đến mức lương hưu cuối cùng.

Có nên đầu tư vào quỹ hưu trí không? Lợi ích của quỹ mang lại là gì?

Mặc dù chúng ta đã biết quỹ hưu trí là một quỹ tài chính giúp người lao động có thêm nguồn tài chính sau nghỉ hưu, tuy nhiên nhiều người vẫn có thắc mắc liệu không biết có nên đầu tư vào quỹ này không. Vậy thì lợi ích mà quỹ này mang lại là gì? 

• Nguồn thu nhập ổn định sau khi về hưu: Quỹ hưu trí cung cấp nguồn thu nhập cho người về hưu, giúp họ duy trì cuộc sống ổn định sau khi không còn làm việc.
• Đội ngũ quản lý đầu tư chuyên nghiệp: Một lợi ích lớn khi đầu tư vào quỹ hưu trí là tiền của nhà đầu tư sẽ được quản lý bởi đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp có kiến thức từ các công ty quản lý quỹ. Với hiểu biết về thị trường, các mối quan hệ với nguồn tin sâu rộng sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư chính xác, hiệu quả cho các nhà đầu tư. 
• An toàn trong đầu tư: Các tài sản đầu tư trong quỹ hưu trí được coi là an toàn và có lợi suất cố định, bao gồm tiền gửi, trái phiếu chính phủ và trái phiếu được bảo lãnh bởi chính phủ (tối thiểu 50% tổng giá trị tài sản của quỹ), trái phiếu chính quyền địa phương, cũng như chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán (tối đa 20% tổng giá trị tài sản của quỹ).
• Có thể đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro: Các quỹ với tiềm lực lớn về tài chính có thể giúp nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro phi hệ thống của từng tài sản trong danh mục từ đó tối thiểu hóa rủi ro về đầu tư. 

• Phù hợp với khả năng tài chính của nhà đầu tư: Các quỹ hưu trí thường yêu cầu những người tham gia mức đóng góp hàng tháng tối thiểu khá thấp và hợp lý để đa số người tham gia quỹ nhỏ lẻ có mong muốn đầu tư vào quỹ có thể tham gia.
• Tính minh bạch cao: Các quỹ sẽ được giám sát chặt chẽ bởi Ủy Ban Chứng khoán Nhà nước, các ban đại diện quỹ, ngân hàng giám sát và các công ty kiểm toán có uy tín nên nhà đầu tư có thể hoàn toàn tin tưởng. 

Trên đây là toàn bộ nội dung về quỹ hưu trí là gì cùng những đặc điểm của quỹ hưu trí và các loại bảo hiểm hưu trí hiện nay, đặc biệt nội dung trên đã trả lời cho câu hỏi liệu có nên đầu tư vào quỹ hưu trí hay không? Cũng như cung cấp cho người lao động lợi ích mà quỹ hưu trí mang lại để xem xét và quyết định đầu tư.

Hiện nay, VNSC đã trở thành đối tác phân phối quỹ của nhiều đơn vị uy tín. Để biết thêm về việc đầu tư quỹ, bạn có thể truy cập liên kết bên dưới để tìm hiểu thêm.