Sàn Upcom là gì? Có nên mua cổ phiếu trên Upcom không?

Khi đầu tư chứng khoán, việc chọn được một sàn giao dịch uy tín là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo sự an toàn cho tài sản của nhà đầu tư. Tại Việt Nam, Upcom là 1 trong 3 sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất, là nơi niêm yết của hàng trăm công ty. Trong bài viết này, cùng tìm hiểu xem sàn Upcom là gì? Các quy định khi giao dịch của sàn chứng khoán này, để từ đó có được câu trả lời cho câu hỏi: có nên mua cổ phiếu trên sàn Upcom không?

Sàn Upcom là gì?

Sàn Upcom (Unlisted Public Company Market) – là nơi giao dịch tập trung các loại chứng khoán thuộc những công ty đại chúng chưa niêm yết. 

Sàn Upcom tập hợp công ty thuộc loại hình công ty cổ phần hoặc trách nhiệm hữu hạn, họ tiến hành phát hành chứng khoán ra công chúng nhưng chưa được niêm yết. Hiện tại sàn giao dịch này được quản lý trực tiếp bởi Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.

Sàn giao dịch này ra đời vào năm 2009, với số lượng công ty ban đầu chỉ có 10 công ty. Tuy nhiên, hiện nay, số lượng công ty đã lên đến hàng trăm công ty lớn nhỏ khác nhau.

Vậy sàn Upcom dành cho đối tượng nào? Nhiều người gọi sàn Upcom là trạm trung chuyển chứng khoán khuyến khích các công ty chưa niêm yết tham gia đầu tư. Bên cạnh những cổ phiếu chưa đăng ký niêm yết, sàn Upcom còn là nơi mà những cổ phiếu không đủ điều kiện niêm yết trên sàn HOSE, HNX giao dịch.

Chỉ số Upcom Premium là gì?

Khi phân tích sàn Upcom, không thể bỏ qua chỉ số Upcom Premium. Đây là cơ sở để lọc ra một rổ các cổ phiếu tốt nhất trên thị trường, được tạo ra với những yêu cầu đánh giá nghiêm ngặt hơn so với mặt bằng chung của cổ phiếu trên sàn Upcom.

Theo đó, chỉ những doanh nghiệp đảm bảo tiêu chí về kinh tế tài chính và pháp luật quy định tại Trung tâm chứng khoán, bao gồm:

• Vốn điều lệ của công ty từ 120 tỷ trở lên, hoạt động kinh doanh có lãi, không lỗ lũy kế trong những năm liền kề. Hoặc có vốn điều lệ từ 30 tỷ trở lên cùng tỷ lệ lợi nhuận sau thuế chia cho vốn chủ sở hữu lớn hơn 5%, đảm bảo không lỗ lũy kế.
• Công ty phải thực hiện kế toán, kiểm toán độc lập, công bố báo cáo tài chính công khai của năm tài chính gần nhất theo thời gian quy định cụ thể.

Sàn Upcom có những loại cổ phiếu nào?

Trên sàn giao dịch chứng khoán Upcom có 3 nhóm cổ phiếu lớn là:

• UpCom Large: Nhóm tập hợp những cổ phiếu của tổ chức phát hành có vốn chủ sở hữu ít nhất là 1.000 tỷ đồng. 
• Upcom Medium: Nhóm này gồm những cổ phiếu thuộc công ty có vốn chủ sở hữu từ 300 đến dưới 1.000 tỷ đồng. 
• Upcom Small: Đối với các cổ phiếu của công ty có vốn chủ sở hữu phải từ 10 tỷ đến dưới 300 tỷ đồng. 

3 Nhóm cổ phiếu nói trên được chia ra dựa theo quy mô của doanh nghiệp phát hành. Công ty nào càng lớn, cổ phiếu của họ càng có giá trị và có tiềm năng duy trì sự tăng trưởng trong dài hạn, ít có sự biến động.

>> Xem thêm: Những điều kiện niêm yết trên sàn Upcom là gì?

Đánh giá ưu – nhược điểm của sàn Upcom

Để có cái nhìn tổng quan nhất về sàn chứng khoán Upcom, nhà đầu tư cần hiểu rõ ưu – nhược điểm của sàn giao dịch này.  

Ưu điểm của sàn Upcom

• Như đã nói ở trên, sàn chứng khoán Upcom hoạt động công khai, minh bạch cam kết mang lại sự an toàn và uy tín cho khách hàng. Được theo dõi, quản lý trực tiếp từ Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, Upcom nhận được sự đánh giá tốt hơn so với sàn OTC.
• Đầu tư trên sàn Upcom nhưng bạn vẫn có thể tiếp cận đến rất nhiều doanh nghiệp tốt thông qua cổng thông tin của sàn HNX. Vì bản chất 2 sàn này liên kết rất chặt chẽ trong quá trình giao dịch tập trung, do đó quá trình xử lý diễn ra nhanh chóng, dễ dàng và an toàn cho các bên tham gia.
• Rất nhiều nhà đầu tư sử dụng thành công sàn Upcom cho mục đích đo lường mức độ tăng trưởng của cổ phiếu phát hành, từ đó tạo đòn bẩy để thực hiện niêm yết trên sàn HOSE và HNX dễ dàng hơn.
• Sàn Upcom giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận với các nhà đầu tư trên thị trường.

Điểm hạn chế của sàn Upcom

Sàn Upcom cũng tồn tại những nhược điểm sau đây:

• Tính rủi ro được đánh giá cao hơn so với các sàn giao dịch HOSE, HNX. Điều này đòi hỏi nhà đầu tư phải dành thời gian nghiên cứu, tìm hiểu kỹ.
• Có nhiều mã cổ phiếu chứng khoán không còn giao dịch, điều này dẫn tới tính thanh khoản của mã đó sụt giảm nghiêm trọng.
• Nhiều người cho rằng sàn phù hợp để đầu cơ hơn đầu tư. Biên độ giao động của sàn là ∓15%, trong khi ở sàn HNX là ∓10%, HOSE là ∓7%.
• Tiêu chuẩn của sàn Upcom thấp hơn sàn HOSE và HNX.

Quy định giao dịch sàn upcom

Để giao dịch trên sàn Upcom không hề khó, nhưng bạn cần nắm những quy định về thời gian, nguyên tắc khớp lệnh cũng như biên độ dao động tại sàn giao dịch này. 

Biên độ giao động

Mức giá mua/bán bạn đặt sẽ thay đổi trong biên độ ∓15% so với giá tham chiếu trên thị trường. Trong phiên giao dịch đầu tiên của cổ phiếu, biên độ giao động sẽ là ∓40%. Nhà đầu tư hoàn toàn có thể đặt ở mức giá trần/sàn hoặc mức giá trong khoảng giao động của cổ phiếu, tùy vào đánh giá khả năng sinh lời của mỗi người. 

Khối lượng giao dịch

Sàn Upcom chia cổ phiếu ra thành 2 loại lô, đó là:

• Lô chẵn có khối lượng giao dịch là 100 cổ phiếu và bội số của số 100.
• Lỗ lẻ có khối lượng giao dịch từ 1 đến 99 cổ phiếu. 

Bước giá quy định của sàn Upcom là 100 đồng. Mức giá tham chiếu được dùng là giá tính theo phương pháp bình quân gia quyền của giá khớp lệnh liên tục của phiên giao dịch gần nhất trước đó.

Nguyên tắc khớp lệnh

Trên sàn chứng khoán Upcom có 2 nguyên tắc khớp lệnh mà nhà đầu tư cần lưu ý, đó là:

• Ưu tiên về thời gian: Ai đặt lệnh trước thì ưu tiên thực hiện lệnh trước nếu có cùng mức giá.
• Ưu tiên về giá: Bạn trong vị thế bán thì giá bán thấp hơn được xếp trước. Bạn trong vị thế mua thì giá mua cao hơn được xếp trước.

Sàn Upcom chỉ áp dụng duy nhất lệnh giới hạn – tức là nhà đầu tư muốn mua cổ phiếu giá bao nhiêu thì đặt giá bấy nhiêu, cần đảm bảo phạm vi giá trong giá trần và giá sàn.

Nhà đầu tư cần lưu ý việc hủy lệnh giới hạn chỉ có hiệu lực đối với lệnh gốc chưa được khớp. Có nghĩa là lệnh chưa diễn ra trong giao dịch hoặc phần còn lại của lệnh gốc chưa được thực hiện. Bạn sửa khối lượng giảm thì thứ tự ưu tiên của lệnh vẫn giữ nguyên, trường hợp sửa khối lượng tăng thì thứ tự ưu tiên được tính kể từ khi lệnh sửa được nhập vào, thứ tự cũ bị xóa bỏ.

Thời gian giao dịch sàn Upcom

Thời gian giao dịch tại sàn Upcom cũng theo quy định về thời gian giao dịch chứng khoán tại nước ta:

• Buổi sáng từ 9h đến 11h30
• Buổi chiều từ 13h30 đến 15h

Tại Upcom chỉ diễn ra duy nhất một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều nếu đó là phương thức khớp lệnh liên tục. Riêng phương thức giao dịch thỏa thuận thì không có quy định về số lần đặt lệnh và thời gian, chỉ cần thực hiện khi sàn vẫn đang trong thời gian hoạt động.

Sàn Upcom không mở cửa vào thứ bảy, chủ nhật hàng tuần và các ngày lễ Tết.

Điều kiện niêm yết trên sàn upcom

Để được niêm yết trên sàn Upcom, các công ty chứng khoán cần đáp ứng các số điều kiện như:

• Thứ nhất, công ty phải có vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở lên kể từ thời điểm chào bán, giá trị vốn điều lệ phải trùng khớp với số ghi trong sổ kế toán.
• Thứ hai, trong vòng 5 năm trước liền kề công ty có hoạt động kinh doanh tốt, có lợi nhuận, không được lỗ lũy kế cho tới thời điểm muốn đăng ký niêm yết.
• Công ty cần được thông qua của Đại hội đồng cổ đông về hoạt động chào bán/niêm yết cổ phiếu với các phương pháp xây dựng cách sử dụng nguồn vốn (tức số tiền thu được nhờ hoạt động phát hành).

Bên cạnh đó, các công ty niêm yết trên sàn Upcom phải thực hiện cung cấp thông tin nhất định như nộp lại báo cáo tài chính định kỳ hằng năm.

Có nên mua cổ phiếu trên sàn chứng khoán Upcom không?

Sàn Upcom đã trở nên phổ biến hơn trên thị trường hiện nay và nhiều nhà đầu tư lựa chọn để giao dịch. Cùng điểm qua một số cổ phiếu có giá trị cao trên sàn Upcom: 

• ICN: CTCP Đầu tư Xây dựng Dầu khí IDICO có giá đóng cửa 93.100 đồng/ cổ phiếu tính đến ngày 11/11/2022.
• IDP – Công ty cổ phần Sữa Quốc tế mức giá đóng cửa là 110.000 đồng/ cổ phiếu tính đến ngày 11/11/2022
• NDC – Công ty cổ phần Nam được giá giao dịch phiên gần nhất 132.000 đồng/ cổ phiếu tính đến ngày 11/11/2022.

Nếu nhìn vào tổng quan, giá cổ phiếu sàn Upcom thường thấp hơn so với những sàn HOSE, HNX. Do vậy bạn có thể nắm giữ được chứng khoán tốt, giá hời. Nhưng vẫn cần cẩn trọng vì tính rủi ro do thị trường này là nơi chuyên đầu cơ, bạn cần kinh nghiệm, kiến thức và chịu tìm tòi để có được thành công.

Nếu bạn là người yêu thích đầu tư, mong muốn tìm kiếm những cơ hội kiếm lời tốt thì sàn Upcom là lựa chọn đáng cân nhắc. Có 3 điều mà nhà đầu tư nên chú ý trong quá trình giao dịch của mình, chắc chắn bạn sẽ đưa ra lựa chọn hiệu quả hơn:

• Lựa chọn những doanh nghiệp có công khai, công bố rõ ràng, minh bạch. Hãy dành sự ưu tiên cho doanh nghiệp chất lượng cao, có uy tín và giá cả hợp lý.
• Những cổ phiếu có sự biến động mạnh bất thường, không nắm chắc thì không nên đầu tư vào. Bạn cần thiết lập phương án phòng ngừa rủi ro và cắt lỗ hợp lý.
• Cần lưu ý về thời điểm mua cổ phiếu. Giá bán thấp được ưu tiên trước, có thể hiểu là rất nhiều người đang chờ để mua nó. Vì thế, bạn cần dành thời gian tìm hiểu kỹ, theo dõi cổ phiếu để không bỏ lỡ thời điểm giá hời.
• Hiểu rõ biên độ giao dịch giá trên sàn Upcom: Cổ phiếu trên sàn Upcom có giá giao động trong biên độ ∓15%. Trong khi nhiều cổ phiếu mới giao dịch lần đầu có biên độ áp dụng lên đến ∓40% so với giá tham chiếu.

Trong trường hợp bạn không nắm rõ thông tin của cổ phiếu muốn đầu tư, khả năng thua lỗ, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và vốn. Vì thế, dù mua cổ phiếu tại sàn Upcom hay bất cứ sàn giao dịch nào, bạn cũng cần tìm hiểu thật kỹ về tình hình thị trường nói chung và mã cổ phiếu nói riêng. 

Hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu về sàn Upcom và có câu trả lời cho việc có nên đầu tư tại sàn giao dịch này hay không. Sàn chứng khoán Upcom vẫn là một trong các sản chứng khoán uy tín, nơi đáng để bạn có thể trải nghiệm hoạt động đầu tư hiệu quả. Tuy nhiên, để đầu tư an toàn, Quan trọng nhất, bạn cần tìm hiểu, nghiên cứu để lựa chọn được mã cổ phiếu, nắm bắt thông tin cũng như chớp cơ hội đầu tư tốt nhất.