Cổ phiếu ưu đãi là gì? Cổ phiếu ưu đãi khác gì cổ phiếu thường?

Hiện nay, thị trường chứng khoán đang phát triển ngày càng mạnh mẽ, bao gồm nhiều hình thức đầu tư như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ…. Tuy nhiên, khái niệm về cổ phiếu ưu đãi vẫn còn khá mới lạ đối với nhiều nhà đầu tư. Vì vậy, bài viết này của VNSC sẽ giới thiệu về cổ phiếu ưu đãi, giúp bạn có thể hiểu rõ hơn về loại cổ phiếu này để đầu tư một cách phù hợp.

Cổ phiếu ưu đãi là gì?

Cổ phiếu ưu đãi là một dạng chứng khoán có đặc tính giống cổ phiếu thông thường nhưng mang lại một số quyền lợi đặc biệt cho người nắm giữ. Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi cũng trở thành cổ đông của công ty, được gọi là cổ đông ưu đãi.

Tùy vào loại cổ phiếu ưu đãi mà người nắm giữ sẽ được hưởng các ưu đãi khác nhau so với cổ đông thông thường. Ví dụ như mức cổ tức cao hơn hoặc quyền biểu quyết nhiều hơn. Trong trường hợp công ty phải giải thể và thanh lý tài sản, cổ đông ưu đãi được ưu tiên chi trả trước cổ đông thông thường nhưng vẫn phải đứng sau những người sở hữu trái phiếu

.

Các loại cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi có 3 loại chính: cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết, cổ phiếu ưu đãi hoàn lại và một số loại cổ phiếu ưu đãi khác được quy định trong Điều lệ công ty.

Cổ phiếu ưu đãi cổ tức

Loại cổ phiếu này mang lại mức cổ tức cao hơn so với cổ phiếu thường, bao gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng. Mức cổ tức cố định được trả hàng năm không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. Tuy nhiên, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi cổ tức không có quyền tham dự Đại hội cổ đông, biểu quyết các vấn đề liên quan đến công ty, hay đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát.

Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết

Đây là loại cổ phiếu có số phiếu biểu quyết cao hơn so với cổ phiếu thường, được quy định trong Điều lệ công ty. Tuy nhiên, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi biểu quyết không thể tự do chuyển nhượng cổ phần cho người khác. Thông thường, chỉ Tổ chức Chính phủ ủy quyền và cổ đông sáng lập mới có quyền nắm giữ và chuyển nhượng cổ phiếu này.

Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết có hiệu lực trong 3 năm tính kể từ ngày công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Nghĩa là, trong 3 năm, cổ đông không được phép chuyển nhượng cổ phiếu cho bất kỳ ai. Sau thời gian này, cổ đông có thể chuyển nhượng hoặc thay đổi thành cổ phiếu thường.

Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại

Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại cho phép cổ đông có quyền yêu cầu công ty trả lại vốn đã góp vào bất kỳ thời điểm nào, tuân theo các điều khoản thỏa thuận trên cổ phiếu. Tuy nhiên, người sở hữu loại cổ phiếu này không có quyền tham gia Đại hội cổ đông, không được biểu quyết trong các vấn đề liên quan đến công ty, và cũng không có quyền đề cử ai đó vào Hội đồng quản trị hay Ban kiểm soát.

Lợi ích từ cổ phiếu ưu đãi đem lại cho nhà đầu tư

Đối với các nhà đầu tư

​​Khi sở hữu cổ phiếu ưu đãi, nhà đầu tư sẽ được hưởng nhiều quyền lợi hơn mà không phụ thuộc vào hoạt động kinh doanh của công ty. Ngoài ra, họ cũng có thể đòi lại phần vốn đã góp nếu công ty giải thể hoặc phá sản. Đối với quyền biểu quyết, cổ đông ưu đãi sẽ có ảnh hưởng lớn hơn đến cơ cấu tổ chức và các hoạt động của công ty.

Đối với công ty cổ phần

Công ty sẽ thu hút thêm vốn từ các nhà đầu tư tiềm năng để phát triển kinh doanh. Hơn nữa, công ty cũng có thể mua lại các cổ phiếu ưu đãi đã phát hành khi chi phí trả cho quyền lợi của chúng quá cao.

Cổ phiếu ưu đãi khác gì cổ phiếu thường?

Dưới đây là bảng so sánh cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi để thấy sự khác biệt giữa hai loại cổ phiếu này

Điểm tương đồng

• Cả cổ phiếu thông thường và cổ phiếu ưu đãi đều là loại chứng khoán do các công ty cổ phần phát hành, được kiểm soát bởi Bộ Tài chính và Ủy ban chứng khoán nhà nước.
• Người sở hữu cả hai loại cổ phiếu này đều trở thành cổ đông của công ty phát hành.
• Cổ đông sở hữu cả hai loại cổ phiếu đều được hưởng lợi nhuận hàng năm của công ty dưới hình thức cổ tức.
• Vốn góp của cổ đông không được hoàn lại (ngoại trừ trường hợp cổ phiếu ưu đãi được hoàn trả).
• Cổ đông có trách nhiệm chịu rủi ro liên quan đến vốn góp của họ.

Điểm khác biệt

Cổ tức của cổ phiếu ưu đãi tính như thế nào?

Cổ tức của cổ phiếu ưu đãi có thể được tính bằng các công thức sau:

Tỷ lệ cổ tức = Cổ tức đã trả / Lợi nhuận ròng

Công thức này cho biết tỷ lệ cổ tức ưu đãi được tính bằng cách chia cổ tức đã trả cho phần lợi nhuận ròng trên mỗi cổ phiếu. Điều này cho phép nhà đầu tư tính toán tỷ lệ cổ tức mà họ sẽ nhận được từ cổ phiếu ưu đãi.

Tỷ lệ cổ tức = 1 – Tỷ lệ duy trì

Trong đó, tỷ lệ duy trì được tính bằng công thức (EPS – DPS) / EPS. Ở đó, EPS biểu thị cho lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu, và DPS là phần cổ tức trên mỗi cổ phiếu. 

Lưu ý rằng cổ tức của cổ phiếu ưu đãi có thể khác với cổ tức của cổ phiếu thường và được tính theo mức định trước.

Một số lưu ý về cổ phiếu ưu đãi

Cách mua cổ phiếu ưu đãi

Thường thì chỉ có cổ đông hiện tại của công ty mới được mua cổ phiếu ưu đãi. Điều này có nghĩa là, bạn cần sở hữu một số lượng cổ phiếu thông thường nhất định để có quyền mua cổ phiếu ưu đãi. Số lượng cổ phiếu thông thường này được quy định bởi từng công ty. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết để mua cổ phiếu ưu đãi là công ty phải phát hành loại cổ phiếu này.

Khi đăng ký mua cổ phiếu ưu đãi

Để phát hành cổ phiếu ưu đãi một cách nhanh chóng và chính xác, các doanh nghiệp thường liên kết với các công ty môi giới chứng khoán. Nhà đầu tư cần thoả mãn một số điều kiện nhất định mới có thể mua cổ phiếu ưu đãi của doanh nghiệp. Do đó, trong trường hợp bạn đạt đủ các điều kiện cần, bạn có thể liên hệ với các công ty chứng khoán để thực hiện thủ tục mua.

Điều kiện trở thành cổ đông ưu đãi

Để trở thành cổ đông ưu đãi, nhà đầu tư cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Nhà đầu tư phải là cổ đông của công ty và sở hữu số lượng cổ phiếu đạt mức tối thiểu quy định.
• Nhà đầu tư cần có quyền mua cổ phần ưu đãi. Công ty thường ưu tiên quyền mua cổ phần ưu đãi với giá thấp hơn cho những cổ đông sở hữu số lượng cổ phiếu lớn nhất. Tuy nhiên, số lượng cổ đông được ưu tiên mua cổ phần ưu đãi phải được công ty quy định cụ thể trong thông báo phát hành cổ phiếu ưu đãi. Thông thường, có thể sở hữu cổ phiếu ưu đãi đều là các cổ đông sáng lập của doanh nghiệp.

Đầu tư vào cổ phiếu ưu đãi có thể là một lựa chọn tiềm năng để thu về lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, loại hình đầu tư nào cũng sẽ chứa rủi ro vậy nên bạn cần nghiên cứu kỹ về tình hình kinh doanh của công ty. Nếu nguồn vốn mới không được sử dụng hiệu quả, giá cổ phiếu có thể giảm đáng kể. Do đó, nhà đầu tư cần tăng cường cẩn trọng trước khi quyết định tham gia đầu tư vào loại cổ phiếu này.